Page 20 - Biyoloji 10 | KAZANIM KAVRAMA ETKİNLİKLERİ

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 10 2

1.Abiyotik (Cansız) Faktörler:
• Canlıların yaşamlarını devam ettirebilecekleri çevresel koşullardır.
• Abiyotik faktörler açısından her canlı türünün minimum ve maksimum sınırları vardır. Bu sınırlar arasında
kalan aralığa tolerans (hoşgörü) aralığı denir.
2. Biyotik (Canlı) Faktörler:
• Bir ekosistemde bulunan ve birbirleriyle ilişki içerisinde olan canlı varlıkların hepsine birden biyotik faktörler
denir.
• Biyotik faktörler ekosistemdeki nişlerine göre üç gruba ayrılır.

2.1. Üreticiler (Ototroflar):
• İnorganik bileşiklerden organik bileşikler üreterek kendi besinlerini üretebilen canlılardır.
Enerji
(İnorganik bile ik Organik bile ik)
• Besin sentezlerken kullandıkları enerjinin çeşidine göre ikiye ayrılırlar.
2.1.1. Fotoototroflar (Fotosentetik Canlılar):
• Işık enerjisi ile inorganik maddelerden organik besin sentezlerler.
(İnorganik bile ik Güne ı ığı Organik bile ik)

• Tamamı klorofil taşır.
• Fotosentez tepkimeleri ile besin üretilir.

CO + H O Klorof l Besin + O
2 2 Güne ı ığı 2
• Siyanobakteriler, öglena, algler ve yeşil bitkiler fotoototrof canlılardır.
2.1.2. Kemoototroflar (Kemosentetik Canlılar):
• İnorganik maddeleri oksitleyerek elde ettikleri kimyasal enerjiyi kullanarak inorganik bileşiklerden organik
besin sentezi yaparlar.
• Bazı bakteriler ve bazı arkeler kemoototroftur.
( İnorganik + O 2 Kimyasal Enerji

madde

CO + H O Besin + O (
2 2 2

2.2. Tüketiciler (Heterotroflar):
• Besin ihtiyacını diğer organizmalardan karşılayan canlılarıdır.
• Dışarıdan hazır aldıkları besin çeşidine göre üç gruba ayrılırlar:
▶ Birincil Tüketiciler: Sadece üreticiler ile beslenen canlılardır.
▶ İkincil Tüketiciler: Birincil tüketiciler veya hem üreticiler hem de birincil tüketicilerle beslenirler.
▶ Üçüncül Tüketiciler: Hem birincil hem de ikincil tüketiciler ile beslenirler.

2.3. Ayrıştırıcılar (Saprofitler/Çürükçüller):
• Organik atıkları (canlı kalıntılarını) parçalayarak beslenen canlılardır.
• Bu canlılar, doğadaki maddeleri yeniden üreticilerin kullanabileceği inorganik bileşiklere dönüştürür.
(Organik atık → İnorganik bileşik)

19