Page 12 - Felsefe 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FELSEFE 10 3

3. ÜNİTE: Felsefenin Temel Konuları ve Poblemleri
Konu Ahlak Felsefesi 30 dk.

Kazanımlar 10.3.4. Ahlak felsefesinin konusunu ve problemlerini açıklar.

1. Yönerge Öğrencilerin aşağıda verilen örnek durumu okuyarak buna yönelik soruları cevaplamalarını sağ-
layınız. Cevapların ardından verilen açıklamaları öğrencilerle paylaşarak ahlak felsefesinin hangi
temel konusunu ve problemini sorgulamış olduklarını onlara hatırlatınız.

Örnek Durum: Çok samimi olduğunuz arkadaşınızla sırlarınızı kimseye anlatmamak üzere bir-
birinize söz verdiniz. Arkadaşınız kendisi için ciddi sorunlara neden olabilecek bir davranışını size
anlattı ve verdiğiniz sözü hatırlatarak söylediklerinin aranızda sır olarak kalmasını istedi.

1. Verdiğiniz sözde durur musunuz yoksa yardım edebileceğini düşündüğünüz bir yetişkine durumu
anlatır mısınız?

Açıklama: Bu soruya verdiğiniz cevapla ahlaki bir karar vermiş olursunuz. Ahlaki karar, ahlak yasa-
sına dayanarak bireyin kendi iradesi ile verdiği karardır. Verdiğiniz kararı uyguladığınızda ahlaki bir
eylemde bulunursunuz. Ahlaki eylemler iyi ya da kötü olarak değerlendirilebilen eylemlerdir.

2. Böyle bir durumda verdiğiniz sözü tutmanız iyi midir, kötü müdür? Gerekçeleriyle açıklayınız.

Açıklama: Bu soruya verdiğiniz cevapla ahlak felsefesinin temel kavramlarından olan iyi ve kötü kav-
ramlarını sorgulamış olursunuz. Yapılması uygun görülen eylemler iyi, yapılması uygun görülmeyen
eylemler ise kötüdür.
Ne yapmanız gerektiğinden emin değilseniz ahlaki seçimlerinizin ve eylemlerinizin ölçütlerini
3.
nasıl ve neye göre belirlersiniz?

Açıklama: Bu soruya verdiğiniz cevaplar ahlak felsefesinin “İyi ve kötünün ölçütü nedir?” sorusuna
karşılık gelir. Bu soruya filozoflar birbirinden farklı cevaplar verirler. Bazı filozoflara göre iyi niyetle
yapılan her eylem, sonucu kötü olsa bile iyidir. Bazılarına göre ise hangi niyetle yapılırsa yapılsın ey-
lemin sonucunun iyi olması yeterlidir. Ahlaki eylemde “mutluluk”, “sezgi”, “haz”, “yarar”, “Tanrı’nın
koyduğu kurallara uyma” gibi ölçütleri temele alan filozoflar da vardır.

4. Ahlaki seçimler yapmanız gerektiğinde kendinizi özgür hissediyor musunuz? Bu seçimlerinizden
sorumlu olduğunuzu düşünüyor musunuz? Neden?

Açıklama: Bu soruya verdiğiniz cevapla özgürlük-sorumluk kavramları ile “Özgürlük ve sorumluluk
arasında nasıl bir ilişki vardır?” problemini sorgulamış olursunuz. Özgürlük, bireyin eylemlerini seçer-
ken dış etkenlerden bağımsız olarak kendi iradesi ile karar verebilmesidir. Verdiği bu kararların sonuç-
larını üstlenmesi ise sorumluluktur. Bilinçli ve özgür olmak sorumluluğun ilk şartıdır. Özgürlükle ilgili
üç temel yaklaşım vardır:
Determinizm: İnsan, eylemlerinde özgür değildir çünkü koşullar (sosyal, kültürel, ruhsal vb.)
serbest karar vermeyi engeller. Determinizmin bir türü olan fatalizme göre her şey önceden yaratıcı
tarafından belirlenmiştir ve kişinin yazgısını değiştirmesi mümkün değildir.

11