Page 66 - Fizik 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 10 15

2F F F 2F Merceğin optik merkezine gelen ışın, kırılmadan yolu-
na devam eder (Görsel 7).

Görsel 7: Kalın kenarlı merceğin optik merkezine gelen ışın
Örnek Soru
Hava ortamında bulunan X, Y ve Z mercekleri asal
eksenleri çakışık olacak şekilde bir araya getirilmiş
ve şekildeki sistem oluşturulmuştur. I
Sisteme gönderilen tek renkli I ışınının izlediği
yolu göz önünde bulundurarak merceklerin odak
Asal
uzunluklarını karşılaştırınız. (Noktalar arası eksen
uzaklıklar eşittir.)

X Y Z
Cevap: Kalın kenarlı merceğe uzantısı odak noktasından geçecek şekilde gelen ışın, asal eksenine paralel şe kilde kırılır. Kalın kenarlı merceğin
asal eksenine paralel gelen ışın, uzantısı odak noktasından geçecek şekilde kı rılır. Kalın kenarlı merceğe uzantısı 2F noktasından ge çecek şekilde
gelen ışın, uzantısı merceğin diğer tarafındaki 2F noktasından geçecek şekilde kırılır. Bu durumda her üç merceğin de odak uzunluğu 1 birim
olacaktır ve f = f = f olur.
X Y Z
3. Yönerge Merceklerin nerelerde ve ne tür amaçlar için kullandıklarına dair örnekler verilir.

Fotoğraf Makinesi
Fotoğraf makinelerinde görüntülenmek istenen objenin yansıttığı ışık,
mercekler yardımıyla ışığa duyarlı kimyasal maddelerle kaplı bir filmin
üzerine düşürülerek sabit bir görüntü oluşturulur.

Gözlük ve Lens
İnsan gözünde bulunan mercek ince kenarlıdır. Bu merceğin yapısında mey-
dana gelen bozukluklar çeşitli göz kusurlarına neden olur. Bu göz kusurla-
rından miyop (uzağı net görememe) kalın kenarlı mercek, hipermetrop ise
(yakını net görememe) ince kenarlı mercek kullanılarak yapılan gözlük ve
lensler yardımıyla giderilmeye çalışılır.

Mikroskop
Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük yapıları incelememizi sağlayan
iki adet ince kenarlı mercekten oluşan bir düzenektir. Sağlık kuruluşla-
rında ve bilimsel araştırmalarda sıklıkla kullanılır.

65