Page 31 - Biyoloji 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

6 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Baskın türler, komünitelerdeki diğer türlerin varlığının ve devamlılığının korunmasında etkilidir-
ler. Bu etki nasıl açıklanabilir?

(Cevap 3: Komünitelerde güçlü ve sayıları fazla olan türler kaynakları en iyi kullananlardır. Sayılarının
artması, güçlü ekolojik niş ve diğer türlerin onlardan besin, barınma gibi konularda yararlanmasını sağ-
lar. Örneğin karasal ekosistemlerde baskın türler genellikle bitkilerdir. Bitkiler sağlamış oldukları besin
ve oksijen ile diğer türlerin varlığını sürdürmelerine imkân vermiştir.)

4. İki farklı komünitenin karşılaştığı veya iç içe geçtiği bölgelere “ekoton” denir. Ekoton bölgelerinde
canlı çeşitliliği, karşılaşan iki komüniteden de fazla olabilmektedir. Bu durumun nedeni nasıl açık-
lanabilir?

(Cevap 4: Ekoton bölgelerinde canlı çeşitliliği, karşılaşan komünitelerden fazla olabilir. Bu bölgeler iki
yaşam alanına ait çevresel koşulların harmanlandığı yerlerdir. Besin bulma, barınma, üreme imkanları
fazla ve iklim koşulları uygundur. Bu nedenle, iki komüniteye ait farklı türler bir arada bulunabilmekte-
dir. Buna göl ve ova ekosistemleri örnek verilebilir.)

Bir türün yaşayabildiği ve üreyebildiği alan “habitat”, o alanda yapmak zorunda olduğu görev ve sorum-
lulukları “ekolojik niş” olarak tanımlanır ve türe özgüdür. Yaşam alanını ortak kullanan canlılar besin
bulma, barınma, eş seçme, hiyerarşik yapı vb. nedenlerle birbirleri ve diğer türler ile rakiptir. Aynı
ortamı paylaşan iki tür ortamdan farklı etkilenir ve ortamı farklı etkiler. Bu durum kendi türünden di-
ğer bireylerle veya farklı türlerle rekabet etmelerini gerektirebilir. Komünitede ekonomik nişleri güçlü,
kontrolü sağlayabilen türler “kilit taşı türler” adını alır ve komüniteden uzaklaşmaları ekosistemleri çok
etkiler. Ayrıca av – avcı şeklindeki beslenme ilişkisinde avlanma ve avcıdan kurtulabilme yeteneği yaşa-
ma ve üreme başarısını artırır.

5. Kilit taşı türlere bu adın verilmesi, yaşam alanlarının kilitleri olmaları nedeniyledir. Yaşam alanında
kilit olmak; o alanda nasıl bir etkiye sahip olmak anlamına gelir?

30