Page 38 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11 6

2 Üzerinden Şekil I, Şekil II
ve Şekil III'teki yönlerde i
B B B
akımı geçen teller düzgün
i i B büyüklüğünde manyetik
i alanların içindedir.
Buna göre tellere etki eden
manyetik kuvvetlerin yö-
Şekil I Şekil II Şekil III nünü şekiller üzerine çizi-
niz.
Cevap: Sağ el kuralı uygulandığında tellere etki eden manyetik kuvvetlerin yönü şekildeki gibi bulunur.

F

B B B
i i

i

Manyetik kuvvet oluşmaz.
F
Şekil I Şekil II Şekil III

3. Yönerge Üzerinden akım geçen ve birbirine paralel olarak yerleştirilmiş iki iletken tele etki eden manyetik
kuvvetler açıklanır.
Üzerlerinden i ve i akımı geçen l uzunluğundaki iki iletken tel birbirinden d kadar uzaklığa ve birbirine
1
2
paralel olacak şekilde yerleştirilirse her bir tel, diğerinin oluşturduğu manyetik alanın içinde kalır. Böylece
her bir tele Görsel 6 (a)’daki gibi telleri birbirinden uzaklaştıracak şekilde zıt yönlü manyetik kuvvet etki
eder. Tellerden aynı yönde akım geçerse her bir tele Görsel 6 (b)’deki gibi telleri birbirine yaklaştıracak
şekilde zıt yönlü manyetik kuvvetler oluşur.

i i i
1 i 2 1 2
F l F F F
21 12 21 12
B B l
2 d B 1 2 d B 1
a) b)
Görsel 6: Paralel tellere etki eden manyetik kuvvetler
Üzerlerinden i ve i akımı geçen l uzunluğundaki iki iletken tel birbirinden d kadar uzaklığa yerleştirilirse
1
2
her bir telin üzerinde oluşan manyetik kuvvet daima birbirine eşit büyüklükte ve zıt yönlüdür. Tellerde
oluşan manyetik kuvvetin büyüklüğü aşağıdaki bağıntı ile bulunur:
. .
2i i l
F = F = K 1 2
12 21
d
F : i akımı geçen telde oluşan manyetik kuvvet (N) i 2 : 2. telden geçen akım şiddeti (A)
12
1
F : i akımı geçen telde oluşan manyetik kuvvet (N) l : Tellerin karşılıklı uzunluğu (m)
2
21
K : Manyetik alan sabiti (T.m/A) : Teller arasındaki uzaklık (m)
i : 1. telden geçen akım şiddeti (A) d
1

37