Page 56 - Biyoloji 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 9 4

İnsanda Görülen Virütik Hastalıklar
Virüslerin vücuda girip çoğalması durumunda hücreler interferon salgılayarak ve akyuvar hücrelerinin
ürettiği antikorlarla savunma yapar. Bağışıklık sistemi zayıf düşerse virüse karşı savunma mekanizması
yetersiz kalır, birçok virütik hastalık ortaya çıkar.
Uçuk (herpes): Uçuk virüsü vücuda girdikten sonra sinir hücrelerine yerleşir. Bağışıklık sisteminin za-
yıflaması durumunda çoğalarak deri yüzeyine doğru uçuk kabarcıklarını oluşturur. Temas yoluyla bula-
şır. Uçuklu insanların sık sık ellerini yıkaması, insanlarla mesafeli durması tavsiye edilir.
Kuduz: Kuduza yakalanmış bir hayvanın ısırması ile insana geçer. Merkezî sinir sistemini tahrip eder.
Sahipli hayvanlara özellikle köpeklere aşı yapılmalıdır.
Hepatit B: Karaciğere yerleşerek karaciğer dokusunun iltihaplanmasına ve tahrip olmasına neden olur.
Bu durum karaciğer kanserine ve siroza neden olabilir. Kan yoluyla ve yakın temasla bulaşır. Hepatit B
hastalığından korunmada en etkili yöntem aşılanmaktır.

Grip: Üst solunum yollarını enfekte eder. Solunum ve temas yoluyla bulaşır. Özellikle öksürme ve hap-
şırma sırasında ağız mendille kapatılmalı, mümkün olduğu kadar kapalı alanlardan uzak durulmalı, eller
su ve sabunla sık sık yıkanmalı ve kişisel temizliğe önem verilmelidir.
AIDS/HIV: AIDS; HIV virüsünün yol açtığı, ağır bağışıklık yetmezliği ile ortaya çıkan bir hastalıktır.
HIV virüsü bağışıklık hücrelerine zarar verir. Virüse yakalanan kişileri diğer mikroplara karşı savunma-
sız bırakır. Kanla temas, korunmasız cinsel ilişki ve anneden embriyoya geçme şeklinde bulaşır.
Covid 19: Ağır solunum yetmezliği ortaya çıkaran bir hastalıktır. Solunum ve temas yoluyla bulaşır.
Özellikle öksürme ve hapşırma sırasında ağız mendille kapatılmalı, mümkün olduğu kadar kapalı alan-
lardan uzak durulmalı, eller su ve sabunla sık sık yıkanmalı, maske kullanılmalı ve kişisel temizliğe önem
verilmelidir.

Örnek Sorular:

1. Virüslerin özellikleriyle ilgili,
I. Enzim sistemine sahip değillerdir.
II. Her virüs özel bir hücre içinde ürer.
III. Virüsler sadece protein kılıf ve yönetici molekülden oluşurlar.
IV. Virüsler canlı bir hücre dışında cansızdırlar.
V. Sadece RNA bulundurduklarından antibiyotiklerden etkilenmezler.

verilenlerden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız V D) ) II ve IV E) II, IV ve V
Çözüm: Virüslerin enzimleri bulunmaz. Virüsler canlı hücre dışında cansızdır ve her virüs çeşi-
dinin içinde yaşadığı ve çoğaldığı hücre kendine özeldir. Yapıları sadece protein kılıf ve DNA veya
RNA’ dan biri olan yönetici molekülden oluşur. Virüslere antibiyotikler etki etmez. Cevap: C

2. Virüslerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Zorunlu hücre içi parazittir.
B) Antibiyotiklerden etkilenmezler.
C) Nükleoprotein yapılıdır.
D) Ribozom ve hücre zarına sahiptirler.
E) Tüm besin çeşitlerinin bulunduğu besin ortamında çoğalamazlar.

Çözüm: Virüsler hiçbir hücre organeline sahip değillerdir. Cevap: D

55