Page 59 - Biyoloji 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

BİYOLOJİ 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
1. Konu: Hücre 4. Prokaryot olan bakterilerin bir kısmı fotosentez yapar. Bu olay
7. Yönerge sırasında ışık yardımıyla ATP üretir. Bakterilerde peptidoglikan
yapılı hücre duvarı vardır. Prokaryot canlıların bir kısmı oksijenli
Sitoplazma Çekirdek solunum yapabilir. Ancak olay mitokondride değil sitoplazmada
Koful Ribozom ve mezozom denen zar kıvrımlarında gerçekleşir. Cevap: D
5. Prokaryot ve ökaryot hücrelerde hücre zarı, sitoplazma, kalıtım
materyali ve ribozom organeli ortak olarak bulunur.
6. Sitoplazmadan zarla ayrılmış çekirdek ve zarla çevrili organelle-
Granüllü rin bulunması ökaryotik hücrelere ait özelliklerdir.
endoplazmik 7. Hücre zarında bulunan glikolipit ve glikoprotein hücreye kimlik
retikulum kazandıran ve reseptör (almaç) görevi üstlenen yapıdır. Bundan
Granülsüz dolayı soruda verilen tüm ifadeler bu yapının özelliğidir. Cevap: E
Mitokondri endoplazmik 8. Soruda verilenlerden sadece 2. öncül yanlıştır. Çünkü negatif
retikulum
Golgi aygıtı yüklü iyonlar pozitif yüklü iyonlardan daha kolay geçer. Cevap: C
Hücre çeperi Hücre Kloroplast 9. Hücreye şeklini verir, Hücreyi dış ortamdan korur, hücreye mad-
zarı de giriş çıkışını düzenler, hücrelerin birbiriyle ve çevresiyle olan
iletişimini sağlar.
Çekirdek Hücre zarı 10. Hücreye özgünlük sağlar, madde alışverişini sağlar, hücre içine
alınacak maddeleri ve hormonları tanır.
Sitoplazma
11. Basit difüzyonda ATP, enzim ya da taşıyıcı protein kullanılmaz.
Sentrozom Mitokondri
Canlı ya da ölü hücreler bu olayı gerçekleştirebilir. Cevap: D
12. Difüzyon olayında ATP harcanmadığı için difüzyon hızını etkile-
mez. Diğer seçeneklerde verilen ifadeler difüzyon hızını etkileyen
faktörlerdir. Cevap: D
13. Hipertonik ortama bırakılan hücre su kaybeder. Bu durumda tur-
gor basıncı azalır. Sonra hücre hipotonik ortama bırakılınca su
alır ve turgor basıncı artar. Cevap: D
Granüllü 14. Soruda verilen a, b, ve c maddelerin zardan geçtiği görülmektedir.
endoplazmik Bu maddelerin hücreye alınması ya da hücreden atılması yoğunluk
retikulum Granülsüz Lizozom Ribozom
endoplazmik farkına göre ya difüzyon ya da aktif taşıma ile gerçekleşir.
retikulum Golgi aygıtı
c maddesi fosfolipit tabakasından geçtiğine göre yağda çözünen bir
8. Yönerge maddedir. Diğerleri ise kanaldan geçebilen suda çözünen maddeler
ya da iyonlardır. Ama hangi madde olduğu kesin olarak bilinemez.
a) Mitokondri, ribozom, Golgi, granüllü endoplazmik retikulum, Cevap: A
granülsüz endoplazmik retikulum
b) Mitokondri: Oksijenli solunum ile ATP sentezler. 15. Hipotonik ortama bırakılan bir hücre su alarak şişer. Hayvansal hüc-
relerde çeper olmadığı için şişen hücre patlayıp hemoliz olabilir. Su
Ribozom: Protein sentezler. alan hücrede derişim azalır. Osmotik basınç derişim ile doğru oran-
Kromoplast: Bitkilerde yeşil dışındaki sarı, turuncu ve kırmızı tılıdır. Derişim azaldığı için osmotik basınç da azalır. Cevap: B
renklerini verir. 16. I. Zar ile çeper arası mesafenin artması hücrenin su kaybettiğini
Kontraktil koful: Amip, öglena, paramesyum gibi tatlı sularda ya- gösterir. Hücrenin konulduğu ortam hücreye göre çok yoğundur.
şayan, tek hücrelilerde fazla suyu dışarı atar. II. Zar ile çeper arası mesafenin azalması hücrenin su aldığını gös-
terir. Hücrenin konulduğu ortam hücreye göre az yoğundur.
Golgi aygıtı: Salgılama, depolama ve paketlemeden sorumludur. III. Herhangi bir değişim olmamışsa ortam hücre ile aynı yoğun-
Granüllü endoplazmik retikulum: Protein sentezinde görevlidir. luğa sahiptir. Cevap: B
Sentrozom: Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturur. 17. Nitella'nın hücre içi ve hücre dışı potasyum yoğunluk farkını ko-
Granülsüz endoplazmik retikulum: Yağ, hormon sentezi, glikojen ruması aktif taşıma ile sağlanır. Cevap: C
ve Ca depolar. 18. Alyuvar hücresi su aldıkça şişer ve turgor hâline gelir. Alyuvarın
+2
c) Zarsız organeller: Sentrozom, ribozom su almaya devam etmesi hemoliz olmasına neden olur. Cevap: E
19. I. Deneyin sonunda Y kolu, X koluna göre hipertonik olacağı
Tek kat zarlı organeller: Golgi aygıtı, granüllü endoplazmik reti- için Y kolunda sıvı seviyesi artar.
kulum, granülsüz endoplazmik retikulum, kontraktil koful II. Glikoz küçük moleküllü olduğu için zardan Y koluna geçer.
Çift kat zarlı organeller: Mitokondri, kromoplast III. Maltoz büyük moleküllü olduğu için Y kolundan X koluna
geçemez. Cevap: D
9. Yönerge
20. Kolaylaştırılmış difüzyonda taşıyıcı proteinler görev alır ancak
1. Prokaryot hücrelerde zarlı organeller ve zarla çevrili çekirdek bu- ATP harcanmaz. D ve E seçeneklerindeki olaylarda taşıyıcı protein
lunmaz. Hücre çeperi hem prokaryot hem ökaryot hücrelerde bu- kullanılmaz. Aktif taşımada ise hem taşıyıcı protein hem de ATP
lunabilir. Diğer seçenekler ökaryot hücre örnekleridir. Cevap: A kullanılır. A olayında taşınan şey madde değil sudur. Cevap: C
2. Tüm canlılarda ribozom organeli vardır. Golgi, koful ve mito- 21. I. Aktif taşımada enzim kullanılır, ATP harcanır.
kondri sadece ökaryot hücrelerde bulunur.Cevap: C II. Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğru gerçekleşir.
3. Ribozom organeli tüm canlılarda bulunur. Bundan dolayı hüc- III. Aktif taşıma çift yönlü gerçekleşebilen bir olaydır.
renin prokaryot ya da ökaryot olduğunu kanıtlamaz. Diğer se- IV. Aktif taşıma ile küçük moleküllü maddeler taşınır. Cevap: E
çeneklerde verilen yapılar sadece ökaryot hücrelerde bulunur. 22. I.ve II. öncül endositoza aittir. III. öncülde verilen özellik ise en-
Cevap: D dositoz ve ekzositozun ortak özelliğidir. Cevap: C

58