Page 52 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 13

9. ÜNİTE: Günlük/Blog
Konu Cumhuriyet Dönemi’nden bir günlük örneği 40 dk.

Kazanımlar A.4. 1. Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
A.4. 2. Metnin türünün ortaya çıkışı ve tarihsel dönemle ilişkisini belirler.
A.4. 4. Metnin ana düşüncesi ve yardımcı düşüncelerini belirler.
A.4. 5. Metindeki anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını ve bunların işlevlerini belirler.
A.4. 8. Metinde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî ve mitolojik ögeleri belirler.
A.4. 11. Metinde fikrî, felsefi veya siyasi akım, gelenek veya anlayışların yansımalarını değerlendirir.
A.4. 15. Metinlerden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.

Yönerge Aşağıdaki günlük örneğini okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

17 Aralık 1951
Bugün pazar.
Hava açık mı açık.
Evden çıkıyor, N…’ye gitmeyi tasarlıyorum.
Tozkoparan’dan geçip, Unkapanı’na iniyorum. Yolu uzatmak beni eğlendiriyor. Köprünün üzerin-
de bir ara mavnaları seyrediyorum. Geçmiş günlere ait bir anı beni kıskıvrak yakalayıveriyor.
N…’ye ancak saat ikide varabiliyorum. Dışarıda imiş; bekliyorum, geliyor. Kendisini sık sık ara-
madığım için sitem ediyor.
Derken, konuşma, dönüp dolaşıp şiire ve şiirin dörtlüklerle mi, yoksa, mısra sayısı sınırlı olmıyan
parçalarla mı yazıldığı vakit daha imkânlı sayılabileceği konusuna yöneliyor.
N… ile dörtlüklerin serbest biçimlere karşılık zihni şaşırtmayan ve işlenmesi büyük bir sabır ve
incelik isteyen bâzı güzellikleri bulunduğunu ama bunun değişik ve hiç bir peşin düzenle ilgisi olmı-
yan bir yapı karşısında fazla bir önem taşımayacağını düşünüyoruz.
N…, Dilthey üzerine hazırladığı doktora tezinden de lâf açıyor; bâzı parçalar okuyor. Şiir teknik-
lerinin, olgunluk bakımından klassik diye gösterilen şiirlerin bile, belli bir hayat içeriğini dile getirdik-
ten sonra aşınmış olabileceği fikrine Dilthey’de de rastlamak beni sevindiriyor.
Sanatın ve zevkin göreli olduğunu ve güzelliklerin yüzyılların yıpratıcı silleleri karşısında artık
hoşlanılmaz nesneler hâline geleceğini anlatmağa varan bu görüş benim sanatın moda olduğuna dair
şurada burada çiziştirmeğe çalıştığım düşüncelerime de pek uyduğu için ilgim bütün bütüne artıyor.
Giderek, İtalyan estetikçisi Croce’in de zevklerin göreli oluşunu savunduğunu N…’ye hatırlatıyorum.
Akşam evdeyim.
Masamın başında “sanat modadır” sözünden işkillenen ve modaya sanat eserinin dışına bağlı
birtakım hafiflikler ve iğretilikler gözüyle bakan sanatçılarımızı aklımdan geçiriyorum.

Salâh Birsel, Günlük, Yeditepe Yayınları, İstanbul, 1955.

Kelime Dağarcığı:
mavna: Gemilere ve yakın kıyılara yük taşıyan, güvertesiz büyük tekne. klassik (klasik): Üzerinden çok zaman geçtiği hâlde
değerini yitirmeyen, türünde örnek olarak görülen eser. işkillenmek: Hoş olmayan bir şeyle karşılaşacağı kuruntusuna
kapılmak. iğretilik (eğretilik): Belirli bir süre sonra ortadan kalkma, geçicilik.

51