Page 50 - Kimya 11 | 1.Ünite
P. 50
Modern Atom Teorisi
basamağını alır.
BİLİYOR MUSUNUZ?
2
• Elektron dizilimi ns şeklinde sonlanan 2A grubu metalleri ve
Hidrojen, metallerle yaptı- 2 1
Zn'nun yükseltgenme basamağı +2’dir. Elektron dizilimi ns np
ğı bileşiklerde 1- yükseltgenme
şeklinde sonlanan 3A grubu elementlerinin yükseltgenme basa-
basamağı alır. Bu tür bileşiklere
mağı +3'tür.
hidrür bileşikleri denir.
2
2
+ - • Elektron dizilimi ns np şeklinde sonlanan 4A grubu metalleri p
Sodyum hidrür (Na H ) bileşi-
orbitalindeki 2 elektronunu vererek +2, değerlik elektronlarının
ği gibi.
tamamını vererek +4; gruptaki ametaller ise -4 ile +4 arasındaki
değerlerde yükseltgenme basamağında bulunabilir.
3
2
• Elektron dizilimi ns np şeklinde sonlanan 5A grubu metalleri p
orbitalindeki 3 elektronunu vererek +3, değerlik elektronlarının
tamamını vererek +5; gruptaki ametaller ise 3 elektron alarak -3
yükseltgenme basamağında bulunabilecekleri gibi -3 ile +5 ara-
sındaki yükseltgenme basamağı değerlerini alabilir.
2 4
• Elektron dizilimi ns np şeklinde sonlanan 6A grubu, p orbita-
lindeki 4 elektronunu vererek +4, değerlik elektronlarının tama-
mını vererek +6; gruptaki ametaller ise ayrıca 2 elektron alarak
-2 yükseltgenme basamağında bulunabilir. O’in yükseltgenme ba-
samağı genellikle -2’dir. Oksijen 1A ve 2A grubu elementleriyle
oluşturduğu peroksitlerde (H O , Na O , K O , MgO , CaO ,...)
2 2
2
2 2
2 2
2
-1 ve florla oluşturduğu OF bileşiğinde +2 yükseltgenme basa-
2
mağındadır.
2
5
• Elektron dizilimi ns np şeklinde sonlanan 7A grubu, p orbita-
lindeki 5 elektronunu vererek +5, değerlik elektronlarının tama-
mını vererek +7 değerlik alabilir. F hariç gruptaki ametaller -1
ile +7 arasında yükseltgenme basamağında bulunabilir. F bütün
bileşiklerinde -1 yükseltgenme basamağındadır. Diğer 7A grubu
elementlerinin (Cl, Br, I gibi) yükseltgenme basamağı genellik-
le -1ʼdir. Ancak -1 ile +7 arasında yükseltgenme basamağı da gö-
rülür.
• K, Mg, Al, Cl , O , O , P , S gibi serbest element durumunda
2
2
4
3
8
bileşik yapmamış her bir atomun yükseltgenme basamağı 0’dır.
Örneğin Cl molekülündeki iki Cl atomu da 0 yükseltgenme ba-
2
samağına sahiptir.
• Tek atom içeren iyonlarda atomun yükseltgenme basamağı iyon
+ 2+ 2-
yüküne eşittir. Örneğin K iyonu +1, Mg iyonu +2, O iyonu
3–
-2, N iyonu -3 yükseltgenme basamağına sahiptir.
• Çok atomlu iyonlarda atomların yükseltgenme basamakları top-
lamı iyon yüküne eşittir. Örneğin SO 4 2- iyonundaki atomların
yükseltgenme basamakları toplamı -2’dir. Oksijenden gelen yük
4(-2)= -8'dir. Toplam yükün -2 olabilmesi için S atomunun yükü
+6 olmalıdır.
• Bileşiklerde atomların yükseltgenme basamakları toplamı 0’dır.
Örneğin SO bileşiğindeki atomların yükseltgenme basamakları
3
toplamı 0’dır. Oksijenden gelen yük 3(-2)= -6ʼdır. Toplam yükün
0 olabilmesi için S atomunun yükü +6 olmalıdır.
66
