Page 240 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Kimya 11
P. 240

KİMYA                                     Sulu Çözelti Dengeleri                    ÇÖZÜMLÜ SORULAR



        38.  Zayıf  asit  ve  bazlar  sulu  çözeltilerinde  kısmen  iyonlaştık-     III. HY asidinin iyonlaşma tepkimesinin denklemi,
            ları  için  iyonlaşma  tepkimeleri  birer  denge  tepkimesidir.
                                                                                               -
                                                                                      +
            Örneğin HA zayıf asidinin iyonlaşma tepkimesinin denklemi      HY(suda) ø H (suda) + Y (suda) şeklinde yazılır.
                                                                   Başlangıç  01, M    -         -
                                           -
                                   +
                               √
            H O(s) + HA(suda)  √  H O (suda) + A (suda)  veya  daha
             2                   3                                 Değişim   -x        +x       +x
                                +
                                        -
                               √
            sade olan HA(suda)  √  H (suda) + A (suda) şeklinde yazılır.
                                                                   Denge    0,1-x      x         x
            Asit veya bazın bir kuvvet ölçüsü olan asitlik/bazlık denge
                                                                   denge anındaki maddelerin derişimleri asitlik sabiti ifade-
            sabitinin değeri arttıkça asitlik/bazlık kuvveti de artar.
                                                                   sinde (iyonlaşma denge ifadesi) yerlerine yazılır.
                                                                         H   Y 
                                                                             −
                                                                         +
                                                  -4
            25°C sıcaklıkta asitlik sabitleri HX için K =3,6·10 , HY için              x.x
                                           a                        K =             6,4.10 − 6  =      x ihmal edilir.
                    -6
            K =6,4·10  olan HX ve HY asitlerinin 0,1 M’deki birer litre-  a    HY      (0,1 x)−
             a                                                             
            lik çözeltileri hazırlanıyor.                           2      -8         -4
                                                                   x = 64·10         x= 8·10  M çözünür.
            Buna göre,                                                            +                      -4
                                                                   V=1 L ve oluşan H  iyonunun molar derişimi 8·10  M oldu-
             I. HY’nin asitlik kuvveti HX’in asitlik kuvvetinden büyüktür.  ğundan,
            II. HX’in iyonlaşma yüzdesi %6’dır.                     M =  n   ¡ n= 8·10  mol olarak bulunur.
                                                                                 -4
                                      -3
            III. HY çözeltisinde toplam 1,6·10  mol iyon bulunur.      V
                                                                   Toplam iyonun mol sayısı,
            niceliklerinden hangileri doğrudur?
                                                                       -4
                                                                             -4
                                                                                           -3
                                                                                    -4
                                                                   8·10  + 8·10  = 16·10  = 1,6·10  mol’dür.     III. yargı doğru.
            A) Yalnız II       B) I ve II          C) I ve III
                      D) II ve III         E) I, II ve III                                                Cevap: D
            Çözüm:
            I. Bir asidin iyonlaşma oranı arttıkça asitlik kuvveti artar.
            Bir  asit  suda  ne  kadar  iyonlaşırsa  asitlik  sabiti  o  kadar
            büyük olur.
                       -6
            HY: K =6,4·10  < HX: K =3,6·10 -4
                 a             a
            HY’nin asitlik sabiti HX’in asitlik sabitinden küçük olduğu   39.  t°C  sıcaklıkta  iyonlaşma  yüzdesi  0,1,  pOH  değeri  3  olan
            için  HY’nin  asitlik  kuvveti  HX’in  asitlik  kuvvetinden  daha   NH  çözeltisinden 1 litre alınıyor. 1 litrelik çözeltinin hacmi
                                                                      3
            küçüktür.        I. yargı yanlış.                      saf su ile 4 litreye tamamlanıyor.
            II. HX asidinin iyonlaşma tepkimesinin denklemi,       Buna göre aynı sıcaklıkta son çözeltinin pOH ve denge
                                                                   sabiti (K ) değerleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?
                                                                          b
                                         -
                                +
                    HX(suda) ø H (suda) + X (suda) şeklinde yazılır.  (log 5= 0,7)
            Başlangıç  0,1 M      -        -
                                                                              pOH      K b
            Değişim    -x        +x       +x
                                                                   A)      3,3       1·10 -6
            Denge     0,1-x       x       x
                                                                   B)      3,3       2·10 -6
            denge anındaki maddelerin derişimleri asitlik sabiti ifade-
            sinde yerlerine yazılır.                               C)      3,3       4·10 -6
                 H   X          x.x
                      −
                  +
            K =              3,6.10 − 4  =                     D)      4,7       1·10 -6
                                     −
              a     HX          (0,1 x)
                                                                 E)      4,7       4·10 -6
            (Zayıf asitlerde iyonlaşma oranı az olduğundan asidin baş-
            langıç miktarının yanında iyonlaşan miktar x ihmal edilir.)
                                                                   Çözüm:
                     x 2  2      -6       -3
                 −
             3,6.10  4  =      x = 36·10     x= 6·10 M bulunur.
                    0,1                                            NH   1 değerli  bazdır.
                                                                      3
            0,1 M HX asidinin    6·10  M’si iyonlaşırsa            pOH=3  ise  pOH=  -log  [OH ]  bağıntısından  3=  -log  [OH ]
                                    -3
                                                                                         -
                                                                                                                -
                                                                            -3
                                                                      -
            100 M HX asidinin                 ?                    [OH ]=1·10  M bulunur.
               100.6.10 − 3
            ? =         =  6  M bulunur.                           İyonlaşma yüzdesi= %0,1 ise,
                  0,1
            HX’in iyonlaşma yüzdesi % 6’dır.     II. yargı doğru.     100 M’da   0,1 M iyonlaşıyorsa
                                                                                    -3
                                                                     C =?        1.10  M için
                                                                      b
                                                                       100.10 − 3
                                                                    C =         C =1 M bulunur. (C : Bazın derişimi)
                                                                     b          b             b
                                                                          0,1
                                                           238
   235   236   237   238   239   240   241   242   243   244   245