Page 253 - Dört Dörtlük-AYT-Biyoloji

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Bitkilerde Madde Taşınması BİYOLOJİ

9. Bitkinin topraktan su ve mineral madde alım hızı, 11. Organik maddenin iletim demetlerinde basınç-akış teorisine
göre taşınım şekli aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
I. topraktaki mineral madde yoğunluğu
II. ortam sıcaklığı
III. yaprak sayısı
IV. ışık şiddeti
faktörlerinden hangilerine bağlı olarak değişebilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
Çözüm:
Topraktaki mineral madde yoğunluğu toprağın osmotik basın-
cının değişmesine neden olur. Bu da bitkinin topraktan su ve
suda çözünmüş mineral alımını etkiler. Ortam sıcaklığının ve
yaprak sayısının artması terleme hızını artırır, bu da topraktan
su ve madde alınma hızını etkiler (artırır). Yaprak sayısı ve ışık
şiddetinin artması bitkinin fotosentez hızını artırır, stomaların
Soymuk borularıyla ilgili,
açılmasına neden olur. Bunun sonucunda terleme hızı artar.
Fotosentezin ve terleme hızının artması topraktan su ve mine- I. Sakkaroz oranının artması, soymuk borularında osmotik
ral alınma hızını artırır. Bu nedenle cevap I, II, III ve IV. öncül- basıncın artmasına neden olur.
lerin yer aldığı E seçeneğidir.
II. Organik madde iletimi gerçekleşirken, su taşınması da ger-
çekleşir.
Cevap: E
III. Kaynak hücrelerden havuz hücrelere difüzyonla madde ile-
timi gerçekleştirir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

10. Bitkide topraktan alınan su ve minerallerin sürgün sistemine A) Yalnız I
taşınmasında en fazla etkili olan faktör terleme – kohezyon B) Yalnız II
kuvvetidir.
C) I ve II
Buna göre bitkilerde, D) II ve III
I. sıcaklık E) I, II ve III
II. rüzgâr
Çözüm:
III. atmosfer nemi
Sakkaroz, arkadaş hücrelerine aktif yolla ATP harcanarak
IV. toprağın osmotik basıncı
pompalanır. Arkadaş hücrelerinden de çeperdeki geçitler sa-
faktörlerinden hangilerinin belli bir değere kadar artması, yesinde kalburlu borulara aktif yolla ATP harcanarak gönderi-
su ve minerallerin kökten yapraklara taşınma hızını artıra- lir. Bu durum, kalburlu borulardaki sakkaroz konsantrasyonunu
bilir? artırır. Konsantrasyonun artışına bağlı olarak ozmotik basınç
artar. Ozmotik basınç artışı, ksilemden osmoz yoluyla su çe-
A) Yalnız I
kilmesini sağlar. Çekilen suyun yarattığı basınç sayesinde sulu
B) I ve II çözelti, su basıncının daha düşük olduğu kalburlu boru bölge-
C) II ve IV lerine doğru kütle akışı ile akar. Bu durum basınç akış teorisi ile
açıklanır. sakkaroz, kalburlu borulardan çeperdeki geçitler sa-
D) III ve IV
yesinde arkadaş hücrelere aktif yolla ATP harcanarak gönderi-
E) I, II ve III lir. Arkadaş hücreleri de aktif yolla ATP harcayarak sakkarozu
kök hücrelerine pompalar. Bu nedenle cevap I ve II. öncüllerin
Çözüm:
yer aldığı C seçeneğidir.
Sıcaklığın ve rüzgârın artması terlemeyi artırır, buna bağlı ola-
rak odun borularında madde taşınma hızı artar. Atmosferdeki Cevap: C
nem oranının artması ise terlemeyi azaltır. Bu da madde taşın-
ma hızının azalmasına neden olur. Toprak osmotik basıncının
artması durumunda ise bitkinin topraktan alabileceği su miktarı
dolayısıyla madde taşınma hızı azalır. Bu nedenle cevap I ve
II. öncüllerin yer aldığı B seçeneğidir.

Cevap: B

250 251