Page 84 - Dört Dörtlük-AYT-Biyoloji

BİYOLOJİ Dolaşım Sistemleri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

25. Kalbin atım hızı çeşitli faktörlerden etkilenir. Bazı hormon- 26. Kan grupları ile ilgili,
lar, egzersiz, otonom sinirler, yaş, vücudun duruş biçimi kalp +
atım hızını etkiler. Ayrıca pH, iyon konsantrasyonları, sinirli- I. A Rh kan gruplu bireyin alyuvarlarında B ve Rh antijeni,
lik, ağrı, ateş gibi unsurların da kalbin atış hızı üzerine etkileri kan plazmasında A antikoru bulunur.
-
vardır. Kalbin bir atımda pompaladığı kan ise kalbin büyüklü- II. O Rh kan grubuna sahip bireyin kan plazmasında 3 farklı
ğü, cinsiyet, egzersiz ve kalbin kasılma süresi gibi unsurlar- antikor bulunabilir.
dan etkilenir. Kalbin atım hızı ve kalbin bir seferde pompa- III. AB Rh kan grubu bireyin alyuvarları A ve B antijeni
+
ladığı kan miktarının çarpımı ise birim zamanda (dakikada) bulundururken plazmasında Anti­D antikoru bulunur.
kalpten pompalanan kan miktarını belirler. Bu durum aşağıda
ifadelerinden hangileri doğrudur?
şematik olarak gösterilmiştir.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
Kalp Kalbin bir atımda

atım X pompaladığı C) Yalnız III
hızı kan miktarı D) I ve II

E) I ve III

Kalpten Çözüm:

dakikada
+
pompalanan A Rh kan gruplu bireyin alyuvarlarında A ve Rh antijeni,

-
kan miktarı kan plazmasında B antikoru bulunur. O Rh kan grubuna sahip
bireyin alyuvar zarında antijen bulunmadığından A, B ve Rh
antijenlerine karşı kan plazmasında 3 farklı antikor bulunabilir.
+
AB Rh kan grubu bireyin alyuvarları A, B ve Rh antijeni
Buna göre,
bulundururken, plazmasında antikor yoktur.
I. Egzersiz, kalbin bir atımda pompaladığı kan miktarını art- Bu nedenle cevap II. öncülün yer aldığı B seçeneğidir.
tırır.
Cevap: B
II. Kalp atımı üzerine etkili olan tüm hormonlar ve sinirler
kalpten dakikada pompalan kan miktarını artırır.
III. Kalpten bir günde pompalan kan miktarı kalbin atım hızına
bağlıdır.
IV. Nabzın artışı kalpten dakikada pompalanan kan miktarını
azaltır.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve IV E) I, III ve IV

Çözüm:
Egzersiz kalbin atım hızını artırdığı için kalpten dakikada
pompalanan kan miktarını da artırır. Böylece kalbin atım hı-
zının artması doğru orantılı olarak kalpten pompalanan kan
miktarını artırır. Kalp, çalışması sırasında kendi ürettiği im-
puslar dışında otonom sinirlerin ve bazı hormonların etkisi
altındadır. Otonom sinirlerden olan vagus sinirinden salgı-
lanan asetilkolin, kalbin impuls oluşturma ritmini yavaşlatır.
Adrenalin, noradrenalin ve tiroksin hormonu kalbin çalışma-
sını hız landırır. Kalp ne kadar hızlı atarsa birim zamanda
(gün/saat/dakika) daha fazla kan pompalanır. Nabzın (kalbin
atım hızının yüzeyel atardamarlardan hissedilmesi) artması
kalpten pompalanan kan miktarını arttırır. Bu nedenle doğru
cevap I ve III. öncüllerin yer aldığı C seçeneğidir.

Cevap: C

82