Page 88 - Dört Dörtlük AYT Fizik
P. 88

FİZİK                                 İki Boyutta Sabit İvmeli Hareket              ÇÖZÜMLÜ SORULAR



        15.  Sürtünmelerin ihmal edildiği ortamda eğik atılan cisim en faz-  rak aşağı yönde atılan X cismi ve 5v sürati ve yatayla 53° açı
            la h   yüksekliğe çıkıp, yatayda x kadar yol alarak, t süre   yapacak şekilde eğik olarak atılan Y cisimleri şekilde verilmiş-
               max
            sonra yere düşüyor. Cismin hareketi boyunca sahip olduğu   tir. Aynı anda atılan X ve Y cisimleri aynı anda yere ulaşıyor.
            en düşük hızın büyüklüğü, atıldığı andaki hızın büyüklüğünün    X
            yarısı kadar oluyor.                                        A              .            yatay

                                                                            2v          h 1
                                                                        B                            yatay
              v                h max                                                   .
                α
                                                                                       6h
                              x                    Yer (yatay)                                        5v
                                                                        Yer(yatay)     .               53° Y
            v hızının büyüklüğü bilindiğine göre cismin;
             I. Atıldığı andaki hızının düşey bileşeninin büyüklüğü,
                                                                   Y  cisminin  çıkabildiği  maksimum  yükseklik  B  seviyesi
             II. Çıkabileceği maksimum yükseklik h  ,
                                         max                       olduğuna göre,
            III. Yatayda aldığı yol x
                                                                    I. X cismi yere 6v sürati ile çarpar.
            niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?               II. h  yüksekliği 30h’dir.
                                                                       1
            A) Yalnız I        B) Yalnız III       C) I ve III      III. B seviyesine önce Y cismi ulaşır.
                      D) II ve III         E) I, II ve III
                                                                   yargılarından hangileri doğrudur? (sin53° = 0,8; cos 53° = 0,6)
                                                                   A) Yalnız I        B) Yalnız II        C) I ve II
            Çözüm:                                                           D) II ve III         E) I, II ve III
                                v/2

                  v                                                Çözüm:
              v/2
                                                                   Y cisminin hızının düşey bileşeni v  = 5v · sin 53° = 5v · 0,8 = 4v
                   v/2                                             bulunur.                 Y
                                                   Yer (yatay)
                                                                   X ve Y cisimlerinin t süre sonra yere çarptığı kabul edilsin. Y
            Eğik olarak atılan cismin hareketi boyunca sahip olduğu en   cismi B seviyesine   t   sürede ulaşır.
            düşük hız büyüklüğü, maksimum yükseklikte gözlenir. Bu hız            2
            da cismin yatay hızıdır ve yatay hız cismin hareketi boyunca      x = v  · t formülü uygulanırsa 6h = 2v ·   t   → 6h = v · t bulunur.
                                                                       ort
            değişmez. Cismin atıldığı andaki hızın büyüklüğü ve bu hızın                        2
            yatay bileşeninin büyüklüğü biliniyorsa Pisagor teoreminden      Aynı çekim ivmesinin olduğu ortamda Y cismi t/2 sürede dü-
            düşey hız büyüklüğü:                                   şey süratini 4v’den 0’a düşürüyor.
                                                                                     4v g t−⋅
            v  2  = (v/2)  + (v )  den v  = §3v/2 olarak hesaplanır. (I)     v  son  = v  – g · t’den 0 = 4v -     ve g · t = 8v bulunur.
                   2
                        2
                                                                         ilk
                       Y     Y                                                          2 2
            Yer çekimi ivmesinin büyüklüğü ile ilgili bilgi verilmediği için      Aynı çekim ivmesi ile X cismi t süre sonra yere:
            çıkabileceği maksimum yükseklik h   (II) ve yatayda aldığı
                                       max                         v   = v  + g · t = 2v + 8v = 10v sürati ile çarpar. I. öncül yan-
            yol x (III) hesaplanamaz.                               son  ilk
                                                                   lıştır.
                                                   Cevap: A
                                                                   x = v  · t formülü X cismi için uygulanırsa
                                                                       ort
                                                                          +
                                                                        2v 10v
                                                                     x =       2 ⋅  t = 6v · t
                                                                          2
                                                                   6h = v · t eşitliği yerine yazılırsa X’in aldığı yol 6v · t = 6 · 6h = 36h
                                                                   bulunur.
                                                                   h   + 6h = 36h ise h  = 30h bulunur. II. öncül doğrudur.
                                                                    1             1
                                                                    t
                                                                      sürede Y cismi B seviyesine geliyor. X cisminin aldığı yol
                                                                    2         (2v 6v) t+
                                                                   x = v  · t =      ⋅   = 2v · t = 2 · 6h =12h bulunur.
                                                                       ort       2    2
                                                                   h  = 30h olduğu için X cismi henüz B seviyesine ulaşmamış-
                                                                    1
                                                                   tır. III. öncül doğrudur.
                                                                                                          Cevap: D
        16.  Sürtünmelerin ihmal edildiği ortamda 2v sürati ile düşey ola-


                                                           86
   83   84   85   86   87   88   89   90   91   92   93