Page 218 - Dört Dörtlük AYT Kimya

KİMYA Kimyasal Denge - Dengeyi Etkileyen Faktörler ÇÖZÜMLÜ SORULAR

17. Le Chatelier (Lö Şatölye) ilkesine göre dengedeki sisteme 18. Kapalı bir kapta sıcaklığı 150°C olan 1 litrelik çözelti içinde
etki edildiğinde sistem etkiyi azaltacak yönde hareket eder. 0,2 mol X, 0,4 mol Y, 0,3 mol Z ve 0,8 mol T maddeleri
Dengedeki bir tepkimeye madde eklenirse tepkime maddeyi
azaltacak yönde, tepkimeden madde çekilirse tepkime mad- X(suda) + 2Y(suda) ø Z(k) + 2T(suda) tepkimesine göre
deyi arttıracak yönde hareket eder. Verilen bilgiler ışığında, dengededir.
Sistemin sıcaklığı 30°C değerine düşürülüp tepkime
X (g) +2Y (g) ø 2XY (g)
2 2 2
dengeye geldiğinde kapta 0,1 mol X’in bulunduğu belirle-
tepkimesi 5 litrelik sabit hacimli bir kapta dengedeyken kapta niyor. Buna göre bu tepkime ile ilgili olarak
2,5 mol X , 1 mol Y ve 2 mol XY gazları bulunmaktadır.
2 2 2 I. Ekzotermik bir tepkimedir.
Buna göre kaptan kaç mol X gazı çıkarılırsa aynı sıcak- II. Sıcaklık arttırılırsa Z’nin mol sayısı artar.
2
lıktaki yeni dengede kapta 1,5 mol XY gazı bulunur?
2 III. 150°C sıcaklıktaki denge sabitinin 30°C sıcaklıktaki denge
A) 1,225 B) 1,625 C) 2,125 D) 2,225 E) 2,245 2
sabitine oranı ’tir.
25

yargılarından hangileri doğrudur?
Çözüm:
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Tepkimedeki maddelerin denge anındaki molar derişimlerin-
den denge sabiti hesaplanır. D) II ve III E) I, II ve III

n 2,5
M = x 2 ¡ M = ¡ M = 0,5 Çözüm:
X 2 V X 2 5 X 2
I. 150°C sıcaklıkta X’in derişimi 0,2 M iken 30°C sıcaklıkta
n 1
M = Y 2 M = M = 0,2 M 0,1 M olduğuna göre sıcaklığın azalması dengeyi ürünlere
Y Y Y
2 V 2 5 2 doğru hareket ettirmiştir.
n 2
M XY 2 = XY 2 M XY 2 = 5 M XY 2 = 0,4 M Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık azalırsa tepkime denge-
V
si ürünlere doğru hareket eder. I. yargı doğrudur.
[XY ] 2 2 II. Ekzotermik tepkimelerde sıcaklık arttırılırsa denge bunu
K C = 2 2 K C = (0,4) K C = 8M − 1 azaltacak yönde yani girenler yönünde hareket eder. Bu
[ ][ ] (0,5)(0,2) 2 bulunur. durumda ürünlerin miktarı azalır (Z ve T’nin mol sayıları
2 Y
X
2
Sabit sıcaklıkta yapılan tüm etkiler sonucunda K değişmez. azalır.), girenlerin miktarı artar (X ve Y mol sayısı artar).
C II. yargı yanlıştır.
İlk denge anında X gazı çekilmesi dengeyi X ’yi arttıracak
2 2 III. Z’nin fiziksel hali katı olduğu için denge bağıntısında yer
yönde yani girenler yönünde hareket ettirir. XY ’nin yeni den-
2 almaz. Tepkimedeki maddelerin molar derişimleri çözelti
gede 1,5 mol yani 1,5 mol/5 L = 0,3 M olması için XY ’nin
2 hacmi 1 litre olduğu için mol sayısına eşit olur.
ilk dengedeki derişiminin 0,1 M azalması gerekir. Tepkime
M =0,2 M M =0,4 M M =0,8 M
denkleminden X Y Z
X(suda) + 2Y(suda) ø Z(k) + 2T(suda)
X (g) + 2Y (g) ø 2XY (g) İlk Denge: 0,2 M 0,4 M 0,8 M
2
2
2
Tepkimenin denge bağıntısı 150 °C sıcaklıkta
İlk denge : 0,5 M 0,2 M 0,4 M [ ] T 2 2
K C = 2 K C = (0,8) 2 K C = 20 bulunur.
XY
Etki : -X [ ][ ] (0,2)(0,4)

Değişim : +0,05 M +0,1 M -0,1 M 30°C sıcaklıkta X’in 0,1 mol olabilmesi için 0,1 mol X’in
azalmasını sağlamak gerekir.
Yeni denge: (0,55 -X) M +0,3 M 0,3 M
30°C sıcaklıkta X’in 0,1 mol olabilmesi için 0,1 mol X’in
azalmasını sağlamak gerekir.
Yeni denge derişimleri belirlenir ve denge bağıntısında yerle-
rine yazılır. X(suda) + 2Y(suda) ø Z(k) + 2T(suda)
 XY  2 ( ) 2
0,3
K =  2  K = İlk denge : 0,2 M 0,4 M 0,8 M
C 2 C 2
 X   Y  ( 0,55 X 0,3− )( ) Etki (Sıcaklık artışı)
 2   2 
( ) 2 Değişim : -0,1 M -0,2 M +0,2 M
0,3
8 = 2 X= 0,425 M Yeni denge: 0,1 M 0,2 M 1 M
( 0,55 X 0,3− )( ) Tepkimenin denge bağıntısı 30°C sıcaklıkta
2 2
X mol sayısı: [ ] T (1)
2 K C = 2 K C = 2 K C = 250 bulunur.
XY
n X n X [ ][ ] (0,1)(0,2)
M = 2 0,425 = 2 n = 2,125 bulunur.
X X
2 V 5 2 III. yargı doğrudur.
Cevap: C
Cevap: C
216