Page 204 - Dört Dörtlük-AYT-Tarih

TARİH Uluslararası İlişkilerde Denge Stratejisi (1774-1914) ÇÖZÜMLÜ SORULAR

16. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın Mısır’da siyasi bir güce 17. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın isyan etmesi Osmanlı
dönüşmesinde, Devleti’nin,

I. Osmanlı Devleti’nin merkezî otoritesini kaybetmesi, I. Hünkâr İskelesi Antlaşması
II. Bölgede egemenlik kurmak isteyen İngilizleri berta- II. Edirne Antlaşması
raf etmesi,
III. Kütahya Antlaşması
III. Vahhabi ayaklanmasını başarıyla bastırması,
gibi antlaşmalardan hangilerinin imzalanmasında
gelişmelerinden hangilerinin etkili olduğu söylene- etkili olduğu söylenemez?
bilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
D) II ve III E) I, II ve III

ÇÖZÜM:
Çözüm:
I. ve III. öncüllerde verilen Hünkâr İskelesi Antlaşması
Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa Osmanlı ve Kütahya Antlaşması, Mısır Valisi Kavalalı Mehmet
Devleti’nin merkezî otoritesini kaybetmesiyle birlikte Ali Paşa isyanı ve sonrasında Avrupalı devletlerin me-
bölgede serbestçe hareket edebilmiş ve bölgede ken- seleye müdahil olmaları ve Boğazların uluslararası
disine ait büyük bir ordu kurmuştur. Merkezden atanan mesele hâline gelmesi ile ilgiliyken, Edirne Antlaşması,
bir valinin bunları yapabilmesi bize I. öncüldeki Osmanlı Mora’da çıkan Yunan İsyanı'nın bastırılmasında yardım
Devleti’nin merkezî otoritesini yitirdiğini kanıtlar. Sahip istediğine karşılık M. Ali Paşa’nın direncin kırılmasında
olduğu ordu ile de bölgede etkinliğini artıran ve işgal- katkısı olmuştur fakat yine de Yunanistan’ın bağımsız
ler yapan İngiltere’yi bertaraf edebilmiştir. Buradan da olmasının önüne geçilememiştir. Bu durumda Kavalalı
II. öncüle ulaşılabilir. XVIII. yüzyılın ortalarında, Suudi Mehmet Ali Paşa’nın isyan etmesi Osmanlı Devleti’nin,
Arabistan’ın Necd Bölgesi’nde yeni bir dinî akım ola- Hünkar İskelesi Antlaşması ve Kütahya Antlaşması
rak ortaya çıkan Vehhabi kuvvetlerinin Tâif, Mekke, imzalanmasında etkili olduğu söylenebilirken, Edirne
Medine’yi içine alan Hicaz Bölgesi’ni ele geçirmesi üze- Antlaşması’nda etkili olduğu söylenemez.
rine Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa, Vehhabileri Hicaz’dan
çıkarmak için görevlendirilir ve Mehmet Ali Paşa kuv- Cevap: B
vetleri, 1813 yılında Mekke ve Medine’yi tekrar Osmanlı
yönetimi altına almıştır. Böylece I, II ve III. öncüllere ula-
şılabilmektedir.
Cevap: E

18. Aşağıdakilerden hangisi Üçlü İtilaf (Antlaşma) dev-
letleri arasında yer almaz?
A) İngiltere B) Fransa

C) Rusya D) Almanya

E) Sırbistan
Çözüm:
Avrupa’daki devletler, I. Dünya Savaşı’ndan önce çıkar-
ları doğrultusunda birbirleri ile yakınlaşmaya ve bloklar
oluşturmaya başlamıştır. İngiltere, Fransa, Rusya ve
Sırbistan İtilaf devletlerinin içinde yer alırken; Almanya,
Osmanlı Devleti’nde içinde bulunduğu İttifak Devletleri
içinde yer almaktadır.
Cevap: D

203
202 203