Page 68 - Dört Dörtlük-AYT-Tarih

TARİH Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

4. Türk-İslam Devletleri, İslam kültür ve medeniyetinin 5. I. Veraset Sistemi
daha geniş alanlara yayılmasına hizmet etmişlerdir. II. Gulam Sistemi
Aşağıdakilerden hangisi bu durumu gösteren bir III. İkta Sistemi
örnek olarak gösterilebilir? Türk - İslam devletlerinde görülen yukarıdaki uygu-
lamalardan hangileri İslamiyet öncesi geleneklerin
A) Selahattin Eyyubi’nin Kudüs’ü Haçlılardan geri alması
devam ettiğini gösterir?
B) Sultan Alparslan’ın Malazgirt Savaşı sonrasında
Anadolu’nun kapılarını Türklere açması A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) Kut anlayışının İslamiyet’ten sonra Allah’ın nasibi
D) I ve III E) I, II ve III
şekline dönüşmesi
D) Tuğrul Bey’in Bağdat Seferi ile Büveyhoğulları Dev- Çözüm:
leti'ne son vermesi Veraset Sistemi: Tarihte bilinen ilk Türk devleti olan Bü-

E) İslamiyet’ten sonra Türklerin büyük çoğunluğunun yük Hun Devleti’nden Osmanlı İmparatorluğu'na kadar
yerleşik hayata geçmesi (Memlûkler hariç) devam etmiştir.
Çözüm: İkta Sistemi: Devlete ait olan topraklar üzerinden elde
edilen gelirlerin, devlet görevlilerine maaş olarak ve-
Selahattin Eyyubi, Hz. Ömer Dönemi'nden beri Müs-
rilmesidir. Pratik bir mali yöntem olan ikta sistemi; uy-
lümanlara ait Kudüs’ü, Hıttin Savaşı ile tekrar Müslü-
gulayan devletlerin, ekonomik ve askerî açıdan güçlü
manlara kazandırmıştır. Kudüs'ün Haçlılardan alınması
olmalarına olanak sağlamıştır. Kendisine ikta olarak
İslamiyet'i daha geniş alanlara yaymak amacıyla ilgili
verilen bu topraklar üzerinde, ikta sahibi olarak bulunan
değildir.
kişi, bölgeden vergilerin toplanmasında devlet adına
Malazgirt Savaşı sonrasında Anadolu hızla Türkleşmiş hareket eder ve elde ettiği bu gelir ile kendi maaşını da
ve İslamlaşmıştır. Dolayısıyla İslam daha geniş alanla- karşılar. Herhangi bir savaş durumda ise yine görevli
ra yayılmıştır. olduğu bölgeden ordu toplamakla da görevli olan ikta
sahipleri, bu askerlerin tüm ihtiyaçlarını karşılamakla
Büveyhoğulları Devleti de Şii olmasına rağmen Müslüman da mükelleftir. Vergilerin toplanması ve ordunun asker
bir devlettir. Bağdat’ta İslam toprağıdır. O yüzden İslam’ın ihtiyacının karşılanmasında etkin bir rolü olan ikta sa-
daha geniş alanlara yayan bir sefer değildir.
hiplerinin bir diğer önemli özelliği de tarımsal üretime
Türklerin konargöçer hayattan yerleşik hayata geçmesi olan katkılarıdır. Sorumlu oldukları bölgenin güvenliği-
İslamiyet’in geniş alanlara yayılmasıyla ilgili değildir. ni sağlayan bu kişiler aynı zamanda yöredeki tarımsal
üretimin de kesintisiz sürmesini sağlamaktadırlar. Türk-
Cevap: B
ler ikta sistemiyle İslamiyet ile birlikte tanışmışlardır.
Gulam Sistemi: Savaş esiri olarak alınan askerlerin
sarayda ve orduda görev almak üzere yetiştirilmesine
gulam sistemi adı verilir. Bu sistemde en çok dikkat edi-
len konulardan biri, kölelerin İslam ahlakına, Türk örf
ve âdetlerine uygun bir şekilde yetiştirilmesi olmuştur.
Türkler bu sistemi yine İslamiyet’ten sonra uygulamaya
başlamışlardır.
Cevap: A

66 67