Page 72 - Dört Dörtlük-AYT-Tarih

TARİH Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

17. Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılmasında etkili olan; 19. Gazneliler Devleti ile başlayan resmî dil ile bilim ve sa-
nat dilinin Arapça, Farsça olması sonraki Türk-İslam
I. Batınilerin çalışmaları,
devletlerinde de devam etmiştir.
II. Kardeşler arası taht kavgaları,
Bu durumun;
III. Türkmenlerin küstürülmesi,
gibi gelişmelerden hangileri kut anlayışından kay- I. Türkçenin gelişiminin olumsuz etkilenmesi
naklanmıştır ? II. Toplumun bilimsel ve sanatsal eserleri okumakta
zorluk çekmesi.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
III. Türkçenin yoğun bir şekilde Arapça ve Farsçanın
D) I ve II E) II ve III etkisinde kalması
gelişmelerinden hangileri üzerinde etkili olduğu
söylenebilir?
Çözüm:
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılış nedenleri ile ilgili veri-
len öncüllere dikkatle bakıldığında;
Bâtıni çalışmaları, dinsel bir nedendir. Bâtınilik Hasan Çözüm:
Sabah’ın Orta Çağ’da bir çok devlete zarar veren etkin
bir terör örgütüdür.
Kardeşler arası taht kavgaları Türk devletlerinin bölün- Bilim ve sanat dilinin Arapça ve Farsça olmasıyla bir-
mesinde etkili olup doğrudan hâkimiyet anlayışını ilgi- likte bu alanda kullanılacak Türkçe kelimelerin terk
lendirir. Kut anlayışı hâkimiyet anlayışındaki çekişme- edilmesine ya da Türkçe kelime türetilmesinin durak-
lerin nedenidir. Türkmenlerin küstürülmesi ise sosyal samasına neden olmuştur. Bu da Türkçenin gelişimini
yapıdaki olumsuzluklarla ilgilidir. olumsuz etkilemiştir.
Cevap: B Toplumun büyük kesiminin Arapça ve Farsça bilmeme-
si bu dillerin saray ve çevresinde dar bir alanda konu-
şulması ve anlaşılması nedeniyle saray edebiyatı ile
halk edebiyatı olmak üzere iki farklı edebiyatın ortaya
çıkmasına neden olmuştur. Toplum bu dillerde üretilen
sanatsal ve bilimsel eserleri okuyamamıştır.
Türkçeye Arapça ve Farsça kelimeler girmiş, bu durum
yaklaşık bin yıl kadar devam etmiştir.

18. Aşağıdaki Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılma se- Cevap: E
beplerinden hangisi mezhepsel çatışmadır?
A) Oğuz İsyanı
B) Bâtınilerin faaliyetleri
C) Abbasi halifesinin siyasi gücü geri almak istemesi
D) Atabeylerin bağımsızlık istekleri

E) Hanedan üyeleri arasındaki mücadele
Çözüm:
Gulam sisteminin uygulanmasıyla birlikte devletin
önemli kademelerine İran kökenli devlet adamlarının
getirilmesi Oğuzlar arasında tepkiyle karşılanacak ve
devlete karşı isyan edeceklerdir. Bu da devletin zayıfla-
masının en önemli nedenlerinden biridir.
Cevap: A

71
70 71