Page 225 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
Destan, Efsane 4 TEST

1. Pertev Naili Boratav, destanların ulusların yazı öncesi 3. “Destan” terimi hakkında Dursun Yıldırım, Türk dili ve
çağlarında oluşmuş, gelişmiş yapıtlar olduğunu, o çağ- edebiyatı tarihinde destan türündeki eserleri izah et-
larda hem yaratılış ve dönüşümlere, tanrılara ve çeşitli mek için farklı devirlerde birçok kavram kullanıldığını,
olağanüstü varlıklara hem de toplumun geçmişine ait yabancı kaynaklı bir kelime olmasına rağmen en çok
bilgileri verdiğini ifade etmiştir. Mehmet Fuat Köprülü, kullanılan terimin “destan” olduğunu söylemektedir.
millî destanın doğması için bir kavmin medeniyet ba- Bunun yanında Yıldırım, Türk edebiyatında destan mef-
kımından epey aşağı bir seviyede olması ve hayatının humunun günümüzde daha çok kahramanlık konuları-
birtakım büyük sarsıntılara uğraması, çok büyük ha- nın ağırlıkta bulunduğu manzum, manzum- mensur ya
diselerle karşılaşmış olması gerektiğini savunmuştur. da mensur eserler için kullanılan bir kavram olduğunu
Köprülü, göçler gibi meydana çıkan bazı hadiselerin ifade etmektedir.
bütün mazisini şairlerinin şifahi rivayetlerinden öğrenen
bu halk arasında yeni birtakım parçaların meydana gel- Bu parçada destanlarla ilgili hangi özellik vurgulan-
mesine yahut bu gibi muhtelif menkıbeleri bir kahraman maktadır?
etrafında toplayan yeni daireler ortaya konulmasına se-
A) Yazılış biçimleri
bep olduğunu ifade etmiştir. Sonra bu kavmin medeni
B) İşlediği konular
seviyesi yükselip millî destan vücuda gelmektedir.
C) Destan adının kökeni
Bu parçada destanlarla ilgili aşağıdakilerden hangi-
si çıkarılamaz? D) Tanımı
E) Başka adlarla anılması
A) Destanların oluşumlarıyla ilgili farklı görüşler ortaya
atılmıştır.
B) Destanların oluşması için toplumların başından bü-
yük olaylar geçmelidir.
C) Destanlar milletlerin medeni seviyelerinin yüksel-
melerini sağlar.
D) Destanlar toplumların geçmişleri hakkında bilgi ve-
ren ürünlerdir.
E) Millî destanların oluşması için belirli aşamalar ge-
reklidir.

4. Asırlar boyu söylenen, bütün Türk topluluklarının çok
sevdiği destanlardan biridir. Bu destan, Orta Asya kavim-
2. ---- Türk epik anlatılarının hemen hepsinde karşımıza
lerinden Türkmenler, Özbekler, Tacikler, Karakalpaklar
çıkan “alp tipi” nin ilk ve en önemli örneklerinden birisi-
ve Kazaklar arasında bilinmektedir. Ayrıca Kafkasya
dir. Doğumundan itibaren sergilediği olağanüstü özel-
kavimlerinden Azerbaycan Türkleri, Ermeniler, Gürcüler,
likleri ile epik anlatılardaki merkez kahraman rolünü
Abhazhalar, Kumuklar ve Balkanlar’da yaşamakta olan
yansıtır. Örneğin; “Bu çocuğun yüzü gök, ağzı ateş gibi
halklar, Araplar ve Anadolu Türkleri tarafından da bilin-
kızıl gözleri ela, saçları ve kaşları kara idi. Perilerden
mektedir. Sömürülen halkın haklarını koruyan ve kur-
daha güzeldi” şeklindeki ifadeler bu durumu net şekilde
tarıcıların safında kahramanlık gösteren kişilerin hare-
göstermektedir. Metnin devamında da bu olağanüstü
ketlerini destan kahramanının ismiyle bağlantılı olarak
durumlar sürmektedir.
anlatmışlardır.
Bu parçada boşluğa aşağıdakilerden hangisi getiril-
Bu parçada özellikleri verilen destan aşağıdakiler-
melidir?
den hangisidir?
A) Attila
A) Oğuz Kağan Destanı
B) Alp Er Tunga
B) Köroğlu Destanı
C) Oğuz Kağan
C) Cengiz Han Destanı
D) Timur
D) Timur Destanı
E) Edige
E) Satuk Buğra Han Destanı
225
225