Page 264 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Tanzimat, Servetifünun, Fecriati,
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Millî Edebiyat Dönemi Hikâye ÇÖZÜMLÜ SORULAR

10. Aşağıdakilerden hangisi Millî Edebiyat Dönemi hikâ- 12. Aşağıdaki parçaların dil, tema ve anlatım özellikleri
yesini kendinden önceki dönemlerin hikâyelerinden dikkate alındığında hangisinin farklı bir dönemde
daha farklı kılar? yazılmış olduğu söylenebilir?
A) Konu A) “Bizimkiler! Bizimkiler!” diye bağırarak uyandı. Doğ-
ruldu. Üstündeki kertenkeleler kaçıştılar. Limana
B) Edebî akım
baktı. Gerçekten, kalenin karşısında bir donanma
C) Mekân gelmişti. Kadırgaların, yelkenlerin, küreklerin biçimi-
D) Dil ne dikkat etti. Sarardı. Gözlerini açtı. Yüreği hızla
çarpmaya başladı. Ellerini göğsüne koydu. Bunlar
E) Kişiler Türk gemileriydi. Kıyıya yanaşıyorlardı. Gözlerine
inanamadı.
B) Muhsin Çelebi Türkçe olarak bağırdıkça; Türkçe
Çözüm: bilmeyen şah kızıyor, sararıyor, morarıyor, elinde
heyecandan açamadığı mektup tir tir titriyordu...
Millî Edebiyat Dönemi dilde sadeleşme hareketinin Tahtının arkasındaki cellatlar kılıçlarını çekmişlerdi.
başladığı ve başarılı olduğu bir dönemdir. Diğer edebî
Muhsin Çelebi bağırdı, çağırdı. Danışmanlar, vezir-
dönemlerde de sadeleşme çalışmaları denenmiş ancak ler, cellatlar, savaşçılar hükümdarlarının sabrına,
başarıya ulaşamamıştır. Millî Edebiyat Dönemi hikâye- buna dayanmasına şaşıyorlardı. Hatta içlerinden
sinde dil yabancı etkilerden arındırılmış, saf Türkçe an- birkaçı mırıldanmaya başladı.
layışı ile eserler yazılmıştır. Bu nedenle Millî Edebiyat C) Burası, en yakın kasabaya iki gün uzakta, Anado-
Dönemi hikâyesi dil yönüyle diğer edebî dönemlerden lu’nun çıplak, yolsuz, viran bir köyü idi. Bir vilâyetten
daha farklıdır. diğerine geçen arabasız yolcular, bazen, havalar
çok kurak gidip Kızılırmak geçit verirse, şoseyi bıra-
kırlar ve kestirmeden bu köye uğrayarak iki gün yol
Cevap: D kazanırlardı. İşte, senede bu vesile ile beş on kişi,
beş on fakir, böyle hüzünlü bir saatte yorgun argın
gelir, kapıları vururdu.
D) İşte bu zat bir gün, gerekli hazırlıkları yapar. Yani
11. Türk hikâyeciliğinin seyri dikkate alındığında aşağı-
zeytinyağı küpüne benzeyen fesini kızgın kalıba
daki sıralamalardan hangisi doğru olur? çektirip potinlerini boyatır. Ne durumda olduğu yu-
karıda anlatılan pantolon, palto ve yine bunlar kadar
A) Dede Korkut Hikâyeleri - Tahir ile Zühre - Kıssadan yıpranmış olan yelek üzerine nasılsa bulup buluş-
Hisse - Küçük Şeyler - Memleket Hikâyeleri turup yeni ve sakız gibi bir frenk gömleği giyer. Ne
B) İzmir Hikâyeleri - Dede Korkut Hikâyeleri - Kıssa- çare ki gömlek fabrikalarında Siymâ Bey’in ölçüsü-
ne gömlek yapılmadığı için yaka ile kollar o canım
dan Hisse - Memleket Hikâyeleri - Tahir ile Zühre
gerdan ile bileklere pek geniş geldiğinden boyun
C) Kıssadan Hisse - Tahir ile Zühre - Dede Korkut bağını sıkı bağlayarak yakayı büzer müzer güya.
Hikâyeleri - İzmir Hikâyeleri - Memleket Hikâyeleri
E) Köydeydik… Temiz ve ölçülü bir coşkunun neşesiy-
D) Tahir ile Zühre - Memleket Hikâyeleri - Dede Korkut le haykıran küçük çağlayanın o kadar yakınınday-
Hikâyeleri - Kıssadan Hisse - İzmir Hikâyeleri dım ki suyun düşüşüyle uçuşan görünmez zerreler
hayali bir yağmur gibi yüzümü ıslatıyor ve köpeğim
E) Dede Korkut Hikâyeleri - Tahir ile Zühre - Kıssadan yüzükoyun uzanmış yarım kapalı gözleriyle bu ilk
Hisse - Memleket Hikâyeleri - İzmir Hikâyeleri gördüğü manzarayı seyrederek kımıldanmaya ce-
saret edemiyordu.

Çözüm:
Çözüm:
Türk hikâyecilik geleneğinin ilk adımında, destandan Millî Edebiyat hikâyelerinde Anadolu, Türklük ve dil
halk hikâyesine geçişte köprü olarak görülen Dede bilinci, bağımsızlık konuları sade bir dille realist bakış
Korkut Hikâyeleri yer alır. Halk hikâyeleri, modern açısıyla işlenmiştir. Bu anlamda A, B, C, E seçenekle-
hikâyeden önceki anlatmaya bağlı metinlerimizdir. Bu rindeki örnekler Millî Edebiyat Dönemi'nde yazılmıştır.
anlamda Tahir ile Zühre bu sıralamada ikinci sırada Tanzimat hikâyesinde işlenen konular tutsaklık, Batı
bulunmalıdır. Modern hikâyeciliğimiz Tanzimat’la baş- uygarlığı ile Osmanlı arasında farklıların karşılaştırılma-
lamış, Servetifünun ve Millî Edebiyat'la devam etmiştir. sı, zorunlu yapılan evlilikler vb.dir. Romantizm akımının
Dolayısıyla sıralama Kıssadan Hisse (Ahmet Mithat), etkisiyle yazar kendini eserde belli eder, bir meddah
edasıyla okurla konuşabilir. D seçeneğindeki örnek,
Küçük Şeyler (Samipaşazade Sezai), Memleket Tanzimat Dönemi'nde yazılmıştır.
Hikâyeleri (Refik Halit Karay) şeklinde devam etmelidir.

Cevap: D
Cevap: A

265
264 265