Page 167 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

COĞRAFYA ÇÖZÜMLÜ
Türkiye'nin Yüzey Şekilleri SORULAR

2. Bu yeryüzü şekli aşağıdaki alanlardan hangisinde
1. ve 2. soruyu aşağıdaki şekle göre yapınız.
daha yaygındır?
Aşağıda dış kuvvetlerin etkisiyle meydana gelen yer şe-
A) Bolkar Dağları
killerinden biri gösterilmiştir.
B) Yıldız Dağları

C) Canik Dağları
D) Kaz Dağları
E) Küre Dağları
1. Bu yeryüzü şeklinin oluştuğu araziyle ilgili aşağıda-
kilerden hangisi söylenemez?

A) Mağara ve galeriler yaygındır. Çözüm:
B) Kalker, jips ve dolomit gibi kayaçlar yaygındır. Orta ve Batı Toroslar, kalker, kaya tuzu, jips, tebeşir,
dolomit vb. kayaçların en yaygın olduğu, karst topoğ-
C) Batı ve Orta Toroslarda yaygındır.
rafyasına ait şekillerin çokça görüldüğü yerlerdir. B,C,D
D) Yer altı suları arazi şekillenmesinde etkilidir. ve E seçeneklerinde yer alan dağlar bu alan dışında
E) Fiziksel ayrışmanın etkisi fazladır. yer alır. Bolkar Dağları ise Orta Toroslar'da yer alır. Bu
nedenle sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.
Cevap: A
Çözüm:
Şekilde yer altına sızan suların araziyi aşındırarak yer
altında mağara, galeri gibi boşluklara neden olduğu gö-
rülmektedir. Yer altındaki gözenek ve boşluklarda bulu-
nan yer altı suları, yüzey suları ile birlikte kalker, kaya
tuzu, jips, tebeşir, dolomit vb. kayaçları çözündürerek
çeşitli şekiller oluşturur. Bu yolla oluşan şekillere karstik
şekil, bu şekillerin yoğun olduğu arazilere ise karst to-
poğrafyası denir.
Karstik arazilerde mağara ve galeriler yaygın olduğun-
dan A seçeneği doğrudur.

Kalker, jips ve dolomit gibi kayaçlar yaygın olduğundan
B seçeneği doğrudur.
Türkiye’de Batı ve Orta Toroslarda karstik araziler yay-
gındır. Bu nedenle C seçeneği de doğrudur.
Karstik arazilerde yer altı suları arazinin şekillenmesin-
de etkili olduğundan, D seçeneği doğrudur.

Karstik arazilerde yer altı ve yer üstü sularının kayaç-
ların çözünmesinde etkisi fazla olduğundan kimyasal
çözünme, fiziksel ayrışmaya göre çok daha etkilidir. Bu
nedenle sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.
Cevap: E

165