Page 169 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT COĞRAFYA

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Türkiye'nin Yüzey Şekilleri COĞRAFYA

5. Aşağıda esnek olmayan tabakaların yan basınçlara uğ- 6. Norveç’te buzullar ve buzulların oluşturduğu şekiller de-
raması sonucu oluşan bir yer şekli gösterilmiştir. niz seviyelerinde görülürken, Türkiye’de Ağrı, Erciyes,
Kaçkar, Buzul gibi dağların yüksek kesimlerinde görülür.

Bu durumun Anadolu’nun hangi özelliğine bağlı
olarak ortaya çıktığı söylenebilir?
A) Denizlere kıyısının olmasının
B) Mutlak konum özelliklerinin
C) Jeolojik yapısının
D) Toprak özelliklerinin
Bu yer şekli aşağıdaki bölgelerin hangisinde daha
E) Farklı kıyı tiplerinin görülmesinin
yaygındır?
A) Güneydoğu Anadolu
Çözüm:
B) Doğu Anadolu
Türkiye, Kuzey Yarım Küre’de 36°- 42° Kuzey enlemleri
C) İç Anadolu ve 26°- 45° Doğu boylamları arasında yer alır. Mutlak
D) Batı Anadolu konumu itibarıyla orta kuşakta bulunmaktadır.
E) Kuzey Anadolu Yıl boyunca erimeden kalan karın inebildiği en alt yük-
selti seviyesine kalıcı kar sınırı denir. Kalıcı kar sınırı
sıcak kuşakta 5.000-6.000 m civarındayken kutuplara
Çözüm: gidildikçe bu sınır deniz seviyesine (0 m) kadar alçalır.

Esnekliğini yitirmiş sert yapıdaki tortul tabakalar yan Kalıcı kar sınırı, Türkiye'de 3000 metrenin üzerindedir.
basınçlara uğradıklarında kırılmaya uğrar ve kırık dağ- Bu nedenle buzullar ve buzulların oluşturduğu şekiller
ları oluşur. Kırılma sonucu tabakaların dikey yönde yer Türkiye'de dağların yüksek kesimlerinde yer alır.
değiştirmesiyle oluşan yükseltilere horst, alçalan kısım- Büyük bir bölümü 60° Kuzey enleminin daha kuzeyin-
lara da graben denir. de bulunan Norveç mutlak konumu itibarıyla kutuplara
Türkiye’de çoğunlukla Batı Anadolu'da sert tabakaların yakın ve en geniş bölümü soğuk kuşakta yer alan bir
kırılmasıyla kırık dağları, çöken alanlarda ise çöküntü ülkedir. Bu nedenle kalıcı kar seviyesi 0 metreye yani
ovaları meydana gelmiştir. Çöküntü alanları yani gra- deniz seviyesine kadar inmekte olup buna bağlı olarak
benlere Gediz, Büyük ve Küçük Menderes ovaları; buzullar ve buzul şekilleri deniz seviyesinden itibaren
horst yani kırıklı dağlara ise Bozdağlar, Yunt ve Aydın görülür.
dağları örnek verilebilir. Sonuç olarak mutlak konum özellikleri Norveç ve
Bu durumda sorunun doğru cevabı D seçeneğidir. Türkiye’de buzullar ve buzullara bağlı şekillerin farklı
yükseltilerde görülmesinin temel nedenidir. Sorunun
Cevap: D doğru cevabı B seçeneğidir.
Cevap: B

167