Page 168 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

COĞRAFYA Türkiye'nin Yüzey Şekilleri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

3. Türkiye’de akarsuların delta ovası oluşturduğu kıyı- 4. Aşağıdaki grafikte Türkiye’deki bazı ovalar oluşumları-
lar için aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söyle- na göre sınıflandırılmıştır.
nebilir?

A) Kıta sahanlığının geniş olduğu
B) Kıyılarda girinti ve çıkıntının az olduğu
C) Dalga ve akıntıların fazla olduğu
D) Falezli kıyıların yaygın olduğu
E) Doğal limanların az olduğu

Çözüm:
Dalga ve akıntıların çok kuvvetli olmadığı, derinliğin az
olduğu sığ kıyılarda akarsular denize döküldükleri alan-
da taşımış oldukları alüvyonları biriktirerek zamanla de- Bu grafikte numaralandırılan boşluklara aşağıdaki
nize doğru üçgen şeklinde genişleyen delta ovalarının ovalardan hangilerinin getirilmesi uygun olur?
meydana gelmesine neden olurlar.
I II III
Deniz seviyesinin altında, kıyı çizgisinden 200 met- A) Erzincan Çarşamba Elmalı
re derinliğe kadar olan bölüme kıta sahanlığı denir.
Türkiye’de kıta sahanlığının geniş olduğu alanlarda ne- B) Çarşamba Elmalı Erzincan
hirlerin getirdiği alüvyonlar daha kolay biriktirdiğinden C) Erzincan Elmalı Çarşamba
buralarda Bafra, Çarşamba, Çukurova gibi delta ovaları
D) Çarşamba Erzincan Elmalı
daha yaygındır. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.
E) Elmalı Erzincan Çarşamba
Kıyılardaki girinti ve çıkıntılar, boyuna kıyılarda azdır.
Böyle yerlerde dağlar denize paralel uzandığından, kı-
yılarda dik ve yüksekliği fazla yer şekilleri olan falezler Çözüm:
görülür. Kıyıdan kara içlerine doğru uzanan, dalgalara
karşı korunaklı doğal limanlar az, kıyı şeridi oldukça I numaralı boşluk delta ovaları bölümünde yer aldığın-
dardır. Bu alanlarda akarsuların alüvyonları biriktirmesi dan, Karadeniz kıyısında bir delta ovası olan Çarşamba
zor olduğundan delta ovaları için uygun şartlar yoktur. Ovası yazılmalıdır.
Bu nedenle B, C ve D seçenekleri sorunun cevabı de- II numaralı boşluk karstik ovalar bölümünde yer aldı-
ğildir. ğından, Göller Yöresi’nde yer alan karstik Elmalı Ovası
Dalga ve akıntıların fazla olduğu kıyılarda akarsuların buraya yazılmalıdır.
taşıdığı alüvyonlar, birikmeden dalga ve akıntılarla taşı-
III numaralı boşluk tektonik ovalar bölümünde yer aldı-
nacağından bu kıyılarda da deltaların meydana gelmesi
ğından, Doğu Anadolu’da tektonik bir ova olan Erzincan
zordur. E seçeneği de sorunun cevabı değildir.
Ovası yazılmalıdır.
Cevap: A Bu durumda sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.
Cevap: B

166 167