Page 27 - Dört Dörtlük TYT Coğrafya

COĞRAFYA ÇÖZÜMLÜ
Dünya’nın Şekli ve Hareketleri
Dünya’nın Şekli ve Hareketleri SORULAR

1. Aşağıdaki şekil üzerinde bazı paraleller numaralan- 2. Dünya üzerindeki bir noktanın Güneş’in karşısından
dırılarak gösterilmiştir. geçme hızına çizgisel hız denir. Çizgisel hız, Ekvator’dan
kutup noktalarına gidildikçe azalır.

Bu hızın Ekvator’dan kutup noktalarına gidildikçe
azalması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A) Dünya’nın günlük hareketi
B) Dünya’nın küresel şekli
C) Yörüngenin elips olması
D) Yer ekseninin eğik olması

E) Dünya’nın yıllık hareketi
Çözüm:
Buna göre şekilde numaralandırılarak gösterilen Dünyanın küresel şekline bağlı olarak, en büyük para-
lel dairesi Ekvator'dur. 40.076 km olan Ekvator üzerin-
paralellerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-
deki her nokta 24 saatte Güneşin karşısından geçer.
mez?
Dolayısıyla Ekvator üzerine Dünya’nın çizgisel hızı sa-
atte yaklaşık olarak 1670 km’dir. Ekvator’dan kuzeye ve
A) I numaralı paralel üzerinde çizgisel hız, Kuzey Ku-
güneye doğru gidildikçe paralel dairelerinin uzunluğu
tup Noktası’ndan fazladır. azaldığından çizgisel hızda azalır.
B) II numaralı paralel üzerinde en kısa gündüz 21 Ara- Bu durumun nedeni Dünya’nın küresel şekli olduğun-
lık tarihinde yaşanır. dan sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.
C) III numaralı paralel üzerinde bulunan noktalara Gü- Cevap: B
neş ışınları yılda iki defa dik açıyla düşer
D) IV numaralı paralel dairesi üzerindeki bir cismin göl-
ge boyunun en kısa olduğu tarih 21 Aralık'tır. 3. Aşağıdaki haritada bazı yerler numaralandırılarak gös-
E) V numaralı paralel üzerinde açısal hız diğer yerlere terilmiştir.
göre azdır.
Çözüm:

Ekvator'dan kutuplara doğru çizgisel hız azalmakta-
dır. I numaralı paralel olan 60° paraleli, Kuzey Kutup
Noktası’nın daha güneyinde yer aldığından burada
çizgisel hız, Kuzey Kutup Noktası’ndan fazladır. Bu du-
rumda A seçeneğindeki bilgi doğrudur.
II numaralı paralel dairesi 40° kuzey paraleli olduğun-
dan en kısa gündüz 21 Aralık tarihinde yaşanır. B seçe-
neğindeki bilgi de doğrudur.
Haritada numaralandırılan yerlerden hangilerinde
III numaralı paralel dairesi, 20° kuzey paraleli olup 21 Aralık ile 21 Mart tarihleri arasında yaz mevsimi
Ekvator ile Yengeç Dönencesi arasında yer aldığından yaşanır?
üzerinde bulunan nokta lara güneş ışınları yılda iki defa
dik açıyla düşer. C seçeneğindeki bilgi de doğrudur. A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
IV numaralı paralel dairesi, 50° güney paralelidir. Güney D) III ve V E) IV ve V
Yarımküre ’de cisimlerin gölge boyunun en kısa olduğu
tarih 21 Aralık'tır. D seçeneğindeki bilgi de doğrudur. Çözüm:
V numaralı paralel dairesi üzerinde açısal hız diğer Güney Yarım Küre’de 21 Aralık yaz başlangıcı 21 Mart
yerlere göre azdır bilgisi doğru değildir, Çünkü açısal ise sonbahar başlangıcıdır. Bu tarihler arasında yaz
hız Dünya’nın her yerinde eşittir. Konuma bağlı olarak mevsimi yaşanmaktadır.
değişmez. Bu nedenle sorunun doğru cevabı E seçe-
neğidir. Haritada III ve V numaralı yerler Güney Yarım Küre’de
bulunduğundan buralarda belirtilen tarihlerde yaz mev-
Cevap:E
simi yaşanır. Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.
Cevap: D

25