Page 225 - DÖRT DÖRTLÜK | KİMYA TYT

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Karışımlar - Karışımları Ayırma Teknikleri KİMYA

11. 12. Laboratuvarda çalışan bir öğrenci boya yapmak üzere
kullanacağı koyu gri kobalt tozunun miktarı yetersiz kalınca
etiketini okumadan benzer renkteki kömür tozundan ilave
etmiştir.

Bir süre sonra yanlışını fark eden öğrenci bu iki maddeyi
birbirinden ayırmak için aşağıdaki yöntemlerden hangi-
X sini kullanmalıdır?

A) Mıknatıs ile ayırma
B) Suda çözme
C) Ayrımsal kristallendirme
Şekilde verilen damıtma düzeneğinde damıtma balonu içe- D) Eleme
risinde X çözeltisi bulunmaktadır. E) Basit damıtma
Damıtma düzeneği ve X çözeltisi ile ilgili olarak
Çözüm:
I. X maddesi katı-sıvı homojen karışımıdır.
Mıknatıslama: Demir (Fe), Kobalt (Co) ve Nikel (Ni) element-
II. Verilen düzenek ile etil alkol- su karışımı ayrılabilir.
lerini mıknatıs çeker.
III. Kaynama noktaları birbirine yakın olan homojen iki sıvı Ayrımsal kristallendirme: Karışım halinde bulunan iki katı-
karışımını daha iyi ayırabiliriz. nın ortak çözünebildikleri çözücüde çözülüp ısıtma işleminin
ardından soğutulması ile donma noktası yüksek olan katıdan
IV. X maddesi deniz suyu örneği olabilir.
başlamak üzere katıların kristalleşerek karışımdan ayrılması
yargılarından hangileri doğrudur? yöntemidir. Kömür tozu suda çözünmediği için bu yöntem uy-
gun değil.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız IV
Süzme: Katı-sıvı birbiri içerisinde çözünmeyen heterojen
D) I, II ve IV E) II, III ve IV karışımları ayırma yöntemidir. İki bileşen katı olduğu için bu
yöntem uygun değil.
Eleme: Tanecik büyüklüğü farkından yararlanarak ayırma
Çözüm: işlemidir. İkisi de toz halinde olduğu için bu yöntem uygun
Şekildeki düzenek damıtma düzeneğidir. Katı-sıvı homo- değil.
jen çözeltilerde bileşenlerin her ikisi de elde edilmek iste- Basit damıtma: Genellikle katı-sıvı homojen karışımlarını
niyorsa örneğin etil alkol iyot karışımı bu yöntemle ayrıştı- ayırma yöntemidir. Bu yöntem de uygun değildir.
rılır. Çözücü buharlaştırılır ve soğutulduktan sonra toplama Cevap: A
kabında toplanır. I. yargı doğru.

Alkol-su karışımı gibi sıvı-sıvı homojen karışımları ayırma-
da da kullanılır, bileşenlerine ayırmaya çalışıldığında saflık 13. Karışımları ayırırken birden fazla yöntem kullanılabilmektedir.
yüzdesi düşük olur. II. yargı doğru.
Buna göre
Kaynama noktaları birbirine yakın olan homojen sıvı-sıvı
I. Süzme
karışımları saf olarak ayrıştırılamaz. III. yargı yanlış.
II. Ayırma hunisi
IV. yargı deniz suyu (homojen tuzlu su) örneğidir. Bu nedenle
IV. yargı doğru. III. Basit damıtma
Cevap: D yukarıda verilen ayırma yöntemlerinden hangileri sıvı–katı
karışımları bileşenlerine ayırmada kullanılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
Çözüm:
Süzme † katı-sıvı heterojen karışım
Ayırma hunisi † sıvı-sıvı heterojen karışım
Basit Damıtma † katı-sıvı homojen karışım

Homojen ve heterojen ayrımı yapılmadığı için süzme veya
basit damıtma yöntemleri kullanılabilir.
Cevap: D

222 223