Page 228 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT KİMYA

KİMYA Karışımlar - Karışımları Ayırma Teknikleri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

23. Özütleme karışımları ayırma 24. Karışımlar fiziksel hâllerine göre katı, sıvı ve gaz hâlinde
yöntemlerinden biri olup özel- olabilir. Görünüşlerine göre ise homojen ve heterojen ola-
likle eczacılıkta ve kozmetik rak sınıflandırılırlar.
sanayinde kullanılır. Görselde Buna göre
gül yapraklarından özütleme
yapılan düzenek verilmiştir.

Buna göre
I. Aspirinin hammaddesi olan
salisilik asit söğüt ağacın- I. X katısı Y sıvısı ile karıştırıldığında çözelti elde ediliyor.
dan özütlenerek elde edilir.

II. Karışımın ve özütlenecek bileşenin özelliğine göre en
uygun çözücü seçilir.
III. Ekstraksiyon veya çekme olarak adlandırılan bu yöntem-
II. Z ve Q sıvıları karıştırıldığında emülsiyon elde edilir.
le şeker pancarından şeker elde edilir.
IV. Ayrılan sıvıların çözücüleri buharlaştırılırsa çözünen
maddeler saf olarak elde edilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

Çözüm: III. T ve W sıvıları karıştırıldığında çözelti elde ediliyor.
Aspirinin hammaddesi olan salisilik asit, şeker pancarın-
yukarıda verilen homojen ve heterojen sıvı karışımlar
dan şeker özütleme yöntemiyle elde edilir.
için hangi ayırma teknikleri kullanılabilir?
Uygun çözücü seçmek önemlidir. Örneğin su-iyot karışımın- I. Karışım II. Karışım III. Karışım
dan iyodu ayırmak için suyla karışmayan ama iyodu sudan A) Damıtma Süzme Kristallendirme
iyi çözen karbon tetra klorür (CCl ) kullanılır. Böylece I su
4 2 B) Damıtma Ayırma hunisi Ayrımsal damıtma
ortamından CCl ortamına geçer, oluşan su-CCl emülsiyo-
4 4
nu ayırma hunisi ile ayrılır. CCl buharlaştığında, I katı ola- C) Damıtma Ayırma hunisi Ayrımsal kristallendirme
4 2
rak elde edilir. Ekstraksiyon (özütleme, çekme) yöntemiyle D) Özütleme Süzme Kristallendirme
söğüt ağacından salisilik asit, şeker pancarından şeker, E) Damıtma Özütleme Süzme
özütlenerek elde edilir.
Cevap: E Çözüm:
I. X katısı Y sıvısı ile karıştırıldığında çözelti elde ediliyor.
Katı-sıvı çözelti = Adi damıtma
Adi damıtmada katı ve sıvı ayrı ayrı elde edilir. Yalnız katı-
yı elde etmek için buharlaştırma yapılır.
II. Z ve Q sıvıları karıştırıldığında iki farklı faz oluşturuyor.
Sıvı-sıvı heterojen karışımı özkütle farkından yararlanıla-
rak, ayırma hunisi ile ayrılır.
III. T ve W sıvıları karıştırıldığında çözelti elde ediliyor.
Sıvı- sıvı çözelti = Ayrımsal damıtma
Kaynama noktaları farkından yararlanılarak ayrılır.
Cevap: B

226