Page 44 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH İslam Medeniyetinin Doğuşu ÇÖZÜMLÜ SORULAR

27. Abbasiler Dönemi’nde devlet yönetiminde birçok yeni Fıkıh: İslami kanunların teorik ve pratik uygulama (fet-
kurum oluşturulmuştur. va) çalışmalarına verilen ismi ifade etmektedir.

Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir? Kelam: İslâm dininin akait konularını irdeleyen ve
tarihî olarak bu çerçevede gelişen dinî­felsefî teorilerle
A) Divanü’z­zenadıka B) Emirü’l­ümera ilgilenen ilim dalı. Bu anlamda kelâm, imanla ilgili konu
C) Kadılkudat D) Hizanetü’l­hikme ve sorulara izah ve ispat getirme amacıyla geliştirilen
teolojik felsefenin adıdır.
E) Beytü’l­mal
Tefsir: Kur’an­ı Kerîm ayetlerini açıklamayı ve yorum-

lamayı ifade eden terim; Kur'an ayetlerini yorumlama
Çözüm: ilmi ve bu alandaki eserlerin ortak adı.
Sorunun çeldiricilerinde verilen; Tasavvuf: Tasavvuf cenab­ı Allah'ı tamamen tanıyabil-
me, kendini Allah'ın yoluna adama sanatıdır. Günlük
A seçeneğinde verilen Divanü’z­zenadıka: Abbasîler
hayatta Allah'tan uzaklaştıran tüm meşgalelerden uzak
Dönemi'nde isyanları bastırmak için kurulmuş bir mü-
durmak ve kendini tamamen Allah'a adama sanatına
essesedir.
Tasavvuf denilmektedir.
B seçeneğinde verilen Emirü’l­ümera: Abbasi Devleti'nde
Cevap: C
eyaletlerin başında bulunan asker ya da sivil yöneticilere,
valilere denir.
C seçeneğinde verilen Kadılkudat: İlk defa Abbâsîler
tarafından Bağdat'ta kurulan kadılkudâtlık müessesesi
ülkenin çeşitli bölgelerinde ve şehirlerinde görev yapan
bütün kadıların amirine denilmektedir.
D seçeneğinde verilen Hizanetü’l­hikme: Halife Mansûr’un
dil, edebiyat ve dinî ilimlere dair eserlerin yanı sıra aklî 29. Arap Yarımadası’nda birliğin temin edilmesinden son ra
ilimlerle ilgili olarak Grekçe, Süryânîce, Sanskritçe ve Dört Halife, Emevi ve Abbasiler Dönemi’ndeki fe tihlerle
Farsça'dan tercüme ettirdiği eserler için oluşturulan kütüp- Orta Asya’dan İspanya’ya uzanan geniş coğ rafya İslam
hanedir. dünyası hâline gelmiştir. Bu genişlemenin bir sonucu
olarak dili, dini, kültürü ve tarihi birbirinden farklı olan
Bu bilgiler hatırlandığında A, B, C ve D seçeneklerinin
insanlar; İslam Devleti’nin çatısı altında bir arada yaşa-
soru kökünde belirtilen kurumlar olduğu görülecektir.
maya başlamıştır. En önemli kültür ve mede niyet hav-
E seçeneğinde verilen Beytü’l­mal: Hz. Ömer Dönemi'nde zalarından olan İskenderiye, Urfa, Nusaybin, Kurtuba,
oluşturulan devlet hazinesine verilen isimdir. Cundişapur ve Harran İslam Devleti’nin sınır ları içeri-
sinde kalmıştır. Bu merkezler İslam kültür ve medeni-
Cevap: E
yetinin oluşmasında önemli kültür havzaları ol muştur.
Buna göre İslam medeniyetinin geliştiği havzala-
rın yer aldığı coğrafyalar arasında aşağıdakilerden
hangisi gösterilemez?
28. İslam dünyasında felsefe ve bilimde özellikle IX. yüzyılın A) Endülüs B) Horasan
ortalarından itibaren büyük gelişmeler yaşanmıştır. Birçok
C) Hindistan D) Mısır
farklı görüş ortaya çıkmıştır. Müslümanlar farklı görüşlere
karşı kendi dinlerini savunma gereği duymuştur. E) Mezopotamya

Müslümanların kendi dinlerini savunma isteği han- Çözüm:
gi ilmin doğmasına neden olmuştur? Sorunun yönlendirme bölümünde verilen bilgilere daya narak
Arap Yarımadası'nda geniş bir coğrafyada kültür havzaların-
A) Kıraat B) Fıkıh C) Kelam
dan bahsedilmekte bu havzalar arasında yer alan Kurtuba
D) Tefsir E) Tasavvuf Endülüs’te, Cundişapur Horasan’da, İskenderiye Mısır’da;
Urfa, Nusaybin ve Harran Mezopotamya coğrafyasında yer
Çözüm: almaktadır. Dolayısıyla A, B, D ve E seçenekleri söylenebilir.
Soru köküne göre C seçeneğinde yer alan Hindistan bölge-
Kıraat: Kur'an'da yer alan kelimelerin okunuşu ve te- sine yönelik bir havza ismi yer almamaktadır.
laffuz edilişini konu edinen kıraat tilavetin de sınırlarını
belirleyen ilim olarak kabul edilir. Cevap: C

45
44 45