Page 23 - Liseye Hoşgeldin - Biyoloji

EKOSİSTEM EKOLOJİSİ

Canlı türleri ile bunların cansız çevrelerinin oluşturduğu bütüne ekosistem denir. Ekosistemlerin işlevleri temelde
benzerlik gösterirken büyüklükleri farklılık gösterir. Ekosistemleri bilimsel olarak inceleyen bilim ekolojidir.
Ekosistemin cansız bileşenleri ışık, sıcaklık, iklim, su, toprak, mineraller ve ortam pH’ıdır. Canlı bileşenleri ise üretici,
tüketici ve ayrıştırıcılardır.

Aynı coğrafi bölgede yayılış gösteren tek bir türe ait bireyler popülasyonu oluşturur. Belirli alanda yaşayan tüm tür-
lere ait canlıların oluşturduğu bütüne komünite denir. Dünya üzerindeki tüm ekosistemler biyosferi oluşturur. Eko-
sistemlerde meydana gelen değişimler, insan kaynaklıdır veya doğal afetler sonucunda gerçekleşir.

Canlılar beslenme biçimlerine göre ototrof, heterotrof, hem ototrof hem de heterotrof olarak gruplandırılır.
Ekosistemlerde enerjinin tek yönlü akışı söz konusudur. Maddeler; azot, karbon, su döngülerinde olduğu gibi
döngüsel kullanılır. Güneş enerjisinin besinlerin yapısındaki kimyasal bağ enerjisine dönüşerek üreticilerden tüketi-
cilere doğru aktarılmasına besin zinciri denir. Karasal ve sucul ortamların besin zincirleri birbirinden farklıdır. Besin
zincirleri birbiri ile bağlantılıdır, kesin sınırlarla ayrılmaz. Birbiri ile bağlantılı besin zincirleri, besin ağını oluşturur.

Canlılar arasındaki beslenme, enerji ve biyokütle ilişkileri piramitler üzerinde gösterilir. Canlıların vücutlarında bazı
zehirli maddeler biyolojik birikime neden olur. Bu maddeler besin piramidinde yukarı çıkıldıkça artar.

Güncel çevre sorunları ekosistemlerin doğal dengesini bozar. Örneğin; azot ve fosfor bakımından zengin sularda siya-
nobakteriler ve alglerin aşırı üremesi sonucu ortaya çıkan su kirliliği ötrofikasyon, asit içeren bileşiklerin yeryüzüne
yağış şeklinde düşmesi asit yağmurları, sera etkisiyle hava sıcaklığının normal değerin üzerine çıkmasına küresel
ısınma çok önemli güncel çevre sorunlarıdır. Ekosistemin doğal dengesinin bozulması canlıları olumsuz etkiler. Ekolo-
jik ayak izi, su ayak izi ve karbon ayak izi için yapılan hesaplamalarla bireylerin çevre sorunlarının ortaya çıkmasındaki
etkisi belirlenir.

Çevreye zarar veren üretim-tüketim faaliyetlerinin artması sonucu yerel ve küresel bağlamda çevre kirliliğinin önlen-
mesi için yapılan çalışmalar hızlanmıştır.

Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, bu kaynakların korunması ve gelecek nesillere miras olarak bırakılmasında
etkili olan önemli bir faktördür.
Ülkemiz biyolojik çeşitlilik ve endemik türler açısından zenginlik gösterir. Ülkemizde biyolojik çeşitliliğin korunması
amacıyla endemik türler koruma altına alınmakta, biyokaçakçılıkla mücadele edilmekte ve gen bankaları kurulmaktadır.

ORTAÖĞRETİM
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 23 BİYOLOJİ-9