Page 131 - Sanat Tarihi -12

AVRUPA SANATI 4.
ÜNİTE

Resim ve Heykel

Gotik katedrallerde bütün ağırlık sivri kemerlerle sütun ve ayaklara
aktarıldığı için taşıyıcı öge olarak duvara gerek kalmamıştır. Böylece ara
bölümlere boydan boya pencereler açılabilmekte, bunlar da renkli camlar-
la kaplanabilmekte idi. Çeşitli motiflerle ve figürlerle süslenen bu renkli
camlara “vitray” adı verilir. Paris Notre-Dame Katedrali cephesindeki
“gül pencere”, dönemin vitray sanatının en görkemli örneklerinden biridir.
Vitraylarda daha çok dinî tasvirler yer almaktadır (Görsel 4.16). Çünkü
kabartma ve vitrayların o çağ için okuma yazması olmayan halka, Hristi-
yanlık inancının tüm öğretilerini görsel olarak sunması gerekiyordu. Gotik
katedrallerde çok sayıda renkli pencere, iç mekânın aydınlanmasını sağla-
makla kalmıyor, renkli ışıklar yapının içinde büyülü bir dinsel atmosfer
oluşturuyordu. Gotik sanatta vitray, iç mekâna büyülü bir hava vermekle
kalmaz, resim sanatını da kapsar.

Heykel sanatı, Gotik Dönem’de de mimariyle bağıntısını sürdürmüştür.
Bu bağıntı özellikle cephe dekorasyonunda dikkati çeker. Gotik katedralle-
rinin kapı ve cephelerini süslemek amacıyla dinî konuların betimlendiği
heykel ve kabartmalar kullanılmıştır (Görsel 4.17). Yine portal kenarların-
daki sütunlarda insan biçiminde heykel kullanılarak yapı ve heykel bütün-
lüğü sağlanmıştır. Katedralin bir parçası durumundaki bu heykellerin,
yapının yüksekliğine uygun olarak normalden daha uzun yapıldıkları
görülür. Bunlar, donmuş gibi dimdik duran figürlerdir. Heykel sanatındaki
bu donmuşluk 13. yüzyıl ortalarında yumuşamaya, aziz figürleri bol giysi-
leri içinde kımıldamaya, donuk yüzlü melekler gülümsemeye başlar.

Rönesans’a doğru heykel mimariden kopmaya başlamış, yerini ahşap
pano üzerine bitkisel kök boyalarla boyanmış dinî konulu ikon resimleri
Görsel 4.16
almıştır. Gotiğin son döneminin resim sanatında da katı kalıpların gevşedi- Notre Dame Katedrali vitrayları
ğini, şematik anlatımların yerini doğalcı betimlere bırakmaya başladığını
görürüz. Ama hem heykelde hem de resim sanatında doğal görünümü ön
plana alan örnekler ancak Rönesans Dönemi’nde ortaya çıkar.

Görsel 4.17
Notre Dame Katedrali rölyef ve heykelleri
131