Page 166 - Sanat Tarihi -12
P. 166
5. ORTA ASYA TÜRK SANATI
ÜNİTE
Kumaş, keçe ve çadırların üzerinde ise genellikle kaplan, dağ keçisi,
Bunu biliyor musunuz ? grifon ve geyik gibi hayvanların mücadelelerini gösteren ve aplike tekniği
ile yapılmış süslemeler hâkimdir (Görsel 5.3, 5.4). Bu nedenle taşınabilir
Aplike, Orta Asya Türk malzemeler üzerine aplike tekniğiyle yapılmış süslemeler “Hayvan
sanatında sıklıkla görülen, Üslubu” olarak adlandırılmıştır. Bu üsluba göre canlandırılan hayvan
kumaş üzerine başka bir figürlerinin hareketleri son derece gerçekçidir. Dağ keçisinin dizlerini
kumaştan veya deriden kesi- kırarak ileriye fırlayışı, duruşu, çevik ve yumuşak hareketleri ile aslan
lerek yapıştırılan bir süsleme
tekniğidir. grifonun sinsi ifadesi, yırtıcılığı gerçekçi bir şekilde işlenmiştir.
Görsel 5.3
Dağ keçisine saldıran aslan grifonu
5.2. HUN SANATI
Orta Asya'da Anav, Karasuk, Taştık,Afanesyevo gibi kültürler ile Hun,
Göktürk ve Uygurlardan kalan eserler Orta Asya Türk sanatının ilk
örneklerini oluşturmaktadır.
Bilinen en eski Türk devletini Asya Hunları kurmuştur.
Asya Hun Devleti’nin bilinen ilk hükümdarı Teoman
(MÖ 220-209), başkenti ise Ötüken şehridir.
Görsel 5.4 Teoman’dan sonra başa geçen Mete (MÖ 209-174), Çin’in merkezine
Keçe üzerine kuğu kadar akınlar yapmış, Orta Asya’nın büyük bir kısmını Hun egemenliği
işlemesi,
Pazırık Kurganı altına almıştır. Disiplinli ordusu ve uyguladığı savaş teknikleri ile Çin’i
sürekli olarak baskı altında tutan Mete, MÖ 174’te öldüğünde her yönüyle
güçlü bir devlet bırakmıştır.
Mete’den sonra Hun Devleti, Çinlilerin sürekli baskıları ile önce
parçalanmış, sonra da Çin hâkimiyetine girmiştir. Batı Asya’da bulunan
Hunlar ise Avrupa’ya doğru ilerleyerek Kavimler Göçü’nün başlamasına
neden olmuşlardır (MS 375). Batıya ilerleyen Hunlar, Avrupa Hun Devleti’ni
kurmuşlardır (MS 375-469).
166
