Page 247 - Sanat Tarihi -12

19 VE 20 .YÜZYIL TÜRK HEYKEL VE RESİM SANATI 8.
ÜNİTE

Ülkemizde heykel sanatı1883 yılında açılan Sanayi-i Nefise Mektebi ile
başlamıştır. Sanayi-i Nefise Mektebinin ilk heykel hocası Roma’da heykel
eğitimi almış olan Osgan Yervant’tır (1855-1914). Cumhuriyet öncesi dönemde
Sanayi-i Nefise Mektebinde öğrenim gören
heykel sanatçılarından bazıları İsa Behzat
(1875-1916) (Görsel 8.2) İhsan Özsoy
(1867-1944) ve Mehmet Mahir Tomruk’tur
(1885-1949). Bu dönemde heykel alanında
yetişmiş önemli bir isim de Nijad Sirel’dir
(1897-1959). Çağdaş Türk heykel sanatının
bu ilk öncüleri, genel olarak klasik heykel
formlarında natüralist eserler (özellikle
büstler) meydana getirmişler ve
malzeme olarak çoğun-
lukla alçı, taş ve bronz
kullanmışlardır.
Görsel 8.2
Sakallı Adam Heykeli, İsa Behzat
Cumhuriyetle beraber heykel sanatına büyük
önem verilmiştir. Atatürk bu sanata verdiği önemi,
22 Ocak 1923’te Bursa’da yapmış olduğu konuş-
mada “... Dünyada uygarlığa ulaşmak, ilerlemek,
gelişmek isteyen herhangi bir ulus ister istemez
heykel yapacak ve heykelci yetiştirecektir...” Görsel 8.3
sözleriyle ifade etmiştir. Bu düşünceyle önemli Samsun Atatürk Anıtı,
meydanlara konulmak üzere, yaşanan zaferleri ve H. Krippel
değerli komutanları konu alan anıt heykellerin
yaptırılması düşünülmüştür. Fakat ülkemizde anıt
heykel yapımı için gerekli teknik imkânların ve yeterli
tecrübeye sahip sanatçıların olmaması nedeniyle bu
alanda yabancı sanatçılar ülkemize davet edilmiş, yurt
dışından Heinrich Krippel (Henri Kıripel) ve Pietro Canonica (Pietro
Kanoniko) gibi yabancı heykeltıraşlar getirtilmiştir. Bu sanatçılardan Heinrich
Krippel, 1925’te Türkiye’ye gelmiş ve 1938 yılına kadar Türkiye’de kalarak
Atatürk heykelleri yapmıştır. Sarayburnu Atatürk Heykeli, Ulus Zafer Anıtı,
Samsun Atatürk Anıtı (Görsel 8.3), Afyonkarahisar Zafer Anıtı ve Oturan
Atatürk Anıtı sanatçının önemli eserleri arasında yer almaktadır.

Diğer önemli sanatçı Pietro Canonica ise Türkiye'de gerçekleştirdiği
büyük çaplı mermer ve bronz heykeller ile Türk sanat tarihinde iz bırak-
mıştır. Sanatçının Türkiye’de yaptığı en ünlü eseri, Taksim Cumhuriyet
Anıtı’dır (Görsel 8.4). Eserlerinden bazıları; Ankara Etnoğrafya Müzesi
önündeki Atlı Atatürk Anıtı, Ankara Zafer Alanı’nda bulunan Atatürk
Heykelidir.

Görsel 8.4
Taksim Cumhuriyet Anıtı,
P. Canonica

247