Page 5 - Tarih 11 - Ünite 4

DEVRİMLER ÇAĞINDA DEĞİŞEN
DEVLET-TOPLUM İLİŞKİLERİ

4.1. İHTİLALLER ÇAĞI

Yakın Çağ’da, Avrupa’da ihtilaller yaşanmasının nedenleri neler TARTIŞALIM
olabilir?

1789 Fransız İhtilali

Fransız İhtilali ile ortaya çıkan gelişme ve olaylar Avrupa’nın siyasi,
sosyal ve ekonomik hayatını altüst etmiştir. Sonuçları bakımından
da bu ihtilal, bütün dünyayı çok yönlü olarak etkilemiştir.

İhtilal Öncesi Fransa
Fransa, XVIII. yüzyılda Avrupa ülkelerinin çoğunda olduğu gibi
katı bir mutlakiyetle yönetilmekteydi. Kral, ülkenin yönetimi
ve geleceği üzerinde mutlak söz sahibiydi. Orta Çağ’da hâ-
kim olan feodalitenin izlerini taşıyan Fransa’da, toplumsal
sınıflar arasında ekonomik, hukuki, siyasi ve sosyal eşitsizliğe
dayanan bir yapı vardı. Bu nedenle kral ile halk arasındaki
ilişkiler kopma noktasına geldi. Fransa’da halk, genel ola-
rak ayrıcalıklı ve ayrıcalıksız olmak üzere
iki sınıfa ayrılıyordu. Ayrıcalıklı sınıf, din
adamları ve soylulardan; ayrıcalıksız sınıf
ise burjuvalar ve köylülerden oluşuyordu.
Ülke ekonomisindeki etkileri artan burjuva
sınıfı, siyasi ve sosyal haklara sahip olmak
istiyordu. Vergi sisteminde de bir adalet-
sizlik söz konusuydu (Görsel 4.1). Soylular
ve din adamları vergi vermezken halktan,
doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki çeşit
vergi alınıyordu. İltizam usulüyle toplanan
vergiler, halkın tepkisine neden oluyordu. Görsel 4.1
Adalet sisteminde yargıçlık ya babadan oğula geçiyor ya da Halktan vergi toplanması
satın alınıyordu. XVIII. yüzyıldaki uzun savaşlar da Fransa’yı (Tablo)
maddi ve manevi olarak yıpratmıştı. Ancak aydınlanma dü-
şüncesinin etkisiyle Montesquieu (Montesku), Voltaire (Volter)
ve Rousseau (Ruso) gibi önemli düşünürler halkı etkiliyordu. YORUMLAYALIM
Rifat Uçarol, Siyasi Tarih, s. 9-14’ten düzenlenmiştir.

Fransız İhtilali’nin ortaya çıkmasına neden olan gelişmeler
nelerdir?

İhtilalin Başlaması ve Gelişimi
Fransa Kralı XIV. Louis (Lui) ve onu izleyen kralların genişleme
politikaları, Fransa’yı ekonomik olarak sıkıntıya sokmuştur. XVIII.
yüzyılda özellikle Amerikan Bağımsızlık Savaşları’nda Amerika’ya
yapılan yardımlar, Fransa’da halktan daha fazla vergi toplanmasına
neden olmuştur. Soylular ile kilise mensuplarının da vergiden muaf
olması, hazineyi güç duruma düşürmüş ve Fransa iflasın eşiğine
gelmiştir. Kral XVI. Louis, mali bunalıma çözüm bulmak amacıy-
la 1614’ten beri toplanmayan “Etats Generaux”yu (Eta Jenero)
5 Mayıs 1789’da toplamıştır.

123