Page 91 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
ULUSLARARASI SORUNLAR 6

Uluslararası güvenlik ve barışın
sağlanmasında önemli olan “silahsızlan- Aklınızda Bulunsun
ma” çalışmaları, silahlanmaya göre daha
yavaş ilerlemektedir. Silahsızlanma, ge-
niş anlamda savaş araçlarının sınırlan-
dırılması, denetime açılması, azaltılması
veya tamamen ortadan kaldırılması an-
lamına gelmektedir. Devletler, gönüllü
olarak anlaşmalarla her türlü silahın de-
netimi, üretiminin sınırlandırılması ya da
üretilmiş bazı silahların imha edilmesi
konusunda önemli adımlar atmıştır. Bu
girişimlerin temel hedef , topyekûn savaş Görsel 6.3
olasılığını azaltmak ya da kitle imha silah- Mayıs 2014’te Balkanlarda yaşanan sel felaket bir baş-
larının ortaya çıkardığı riskleri sınırlandır- ka felakete de neden oldu. 1990’lardaki savaş sırasında
maktır. Ülkelerin askerî güçlerini azaltma Bosna-Hersek’te döşenen yüz bin civarındaki kara mayını
çabaları, saldırı ve savunma silahlarının selle birlikte yer değişt rmiş ve ciddi bir güvenlik tehdidine
üretimi ile üretim teknolojisinin geliştiril- dönüşmüştür. Fotoğraf a bir uzman, mayın yerlerini işaret-
lerken görülüyor.
mesini en aza indirmeyi amaçlamaktadır.

Görsel 6.4 1970’ten beri her beş yılda bir yapılan Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması (NPT)
İnceleme Konferansı New York 2015
Silahsızlanma konusunda yapılan antlaşmalar ikili ya da çok taraf ı olabilmektedir. Çok taraf ı
silahsızlanma antlaşmaları genellikle Birleşmiş Milletler çatısı altında imzalanmaktadır.
1946 yılında atom enerjisinin barışçıl amaçlar dışında kullanılmaması ve atom silahlarının kont-
rolü için BM bünyesinde Atom Enerjisi Komisyonu kurulmuştur. Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme
Antlaşması (NPT) ise 1970 yılında yürürlüğe girmiş ve antlaşma 11 Mayıs 1995’te süresiz olarak uzatıl-
mıştır (Görsel 6.4). Bu antlaşma ile nükleer silahlara sahip olan ABD, Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa’nın
bu silahları başka ülkelere vermesi yasaklanmıştır. Diğer ülkelerin de bu silahlara sahip olması ve bun-
ları geliştirmesi engellenmiştir.

b. Terörizm
Terör eylemlerinde binlerce insanın hayatını kaybetmesi ve maddi kayıplar, terörizmle mücadeleyi
öncelikli bir güvenlik konusu hâline getirmiştir.
Terör, halk arasında şiddet ve kargaşa yaratmak yoluyla siyasi amaçlara ulaşma yöntemidir. Gü-
nümüzde terörün iki türü ön plana çıkmaktadır. Bunlar, ulusal terör ve uluslararası terördür.
Terör daha çok ideolojik, ekonomik, sosyokltürel, psikolojik, etnik ve jeopolitik gibi çok çeşitli ne-
denle olabilmektedir. Terörizmin amacı; devletlerin ve halkların akılcı düünmesini engellemektir. Terörist
grupların ulaşmak istedikleri hedef er; yıpratmak, korkutmak, kışkırtmak, yıkmak, zarar vermek, rejimi
değiştirmek, toprak ele geçirmek, politika değişikliği yaptırmak, sosyal kontrolü ele geçirmek, statikonun
devamını sağlamaktır. Halklar üzerinde korku ve panik havası oluşturarak sürekli saldırıya uğrayabile-
cekleri endişesi taşımasına yol açmaktadır.

91