Page 14 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11 8

1.ÜNİTE > Değişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti (1595-1774)
Kazanım 11.1.4: Denizcilik faaliyetlerinin iç denizlerden okyanuslara taşınmasının dünya siyasetine ve ticaretine etkilerini analiz eder.
b) Osmanlı Devleti’nin Akdeniz ve Karadeniz hâkimiyetinin zayıflamasının sebepleri üzerinde durulur. Bu bağlamda Osmanlı denizciliğinde
kadırgadan kalyona geçişe değinilir.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Değişim ve Sürekliliği Algılama Becerisi

Etkinlik İsmi KADIRGADAN KALYONA GEÇİŞ 20 dk.
Amacı Osmanlı Devleti’nin denizlerdeki hakimiyetini kaybetme gerekçelerini ve etkilerini açıklayabilme Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metinden hareketle soruları cevaplayınız.

1645-69 seneleri arasında yaklaşık yirmi beş yıl süren Girit seferi Osmanlı denizcili-
ğinde önemli bir dönüm noktası teşkil eder. O zamana kadar donanmanın belkemi-
ğini oluşturan kürekli gemiler, yani kadırgalar ile ilgili kanaatler değişmeye ve artık
Akdeniz’de görülmeye başlayan yelkenli gemilerin yani kalyonların şöhreti artmaya
başlamıştı. Bu sebeple Girit savaşı sırasında Osmanlılar kalyona geçme teşebbüslerinde
bulundularsa da donanmanın esasını yine kadırgalar oluşturuyordu. Buna karşılık daha
çok korsanlık ve ticaret için Akdeniz’e gelen İngiltere ve Hollanda’nın yelkenli gemileri
çok geçmeden üstünlük sağlamaya başladı. Nitekim Venedik bu devletlerin gemilerini
kiralamak suretiyle Girit’i kuşatan Osmanlı donanmasını engellemeye, hatta Çanak-
kale Boğazı’nı ablukaya alarak asker ve malzeme naklini önlemeye çalıştı ve aradaki
güç dengesini kendi lehine bozdu. İstanbul’dan Girit’e yardım için giden donanmanın
Çanakkale Boğazı’ndan çıkışına mani olacak kadar etkili olan Venedik donanmasında-
ki kalyonlar Osmanlı denizcilerini bu gemiler konusunda ciddi olarak düşündürdü ve
bazı müzakere ve istişarelerden sonra devlet adamları süratle çok sayıda kalyon inşasına
karar verdiler.

Prof. Dr. İdris BOSTAN, Osmanlı Denizcilik Tarihi, sayfa 188.

1. Kadırga ile kalyon arasındaki temel farklar nelerdir?

2. Osmanlı Devleti’nin gemi teknolojisinde değişiklik yapma ihtiyacını ortaya çıkaran sebepler nelerdir?

13