Page 5 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

Nöronun hücre gövdesi; mitokondri, ribozom, çekirdek, nissl tanecikleri, Golgi aygıtı gibi organel-
lerden ve sitoplazmadan oluşur. Nissl tanecikleri, protein sentezinde görev alan granüllü endoplazmik
retikulum gruplarıdır. Sitoplazmada hücreye şekil veren, madde dolaşımında görev alan
nörofibril adlı ince telcikler bulunur. Nörofibriller, dendrit ve akson boyunca uzanır (Görsel 1.1.3).

Endoplazmik Mitokondri
retikulum

Çekirdek

Nissl
tanecikleri

Dendritler

Ribozomlar
İmpuls iletim yönü Akson Miyelin kılıfı Golgi aygıtı Lizozom
Gövde

Akson uçları Mikrotubüller

Görsel 1.1.3: Nöron ve nöron hücre gövdesi kısımları

Nöronun çok sayıdaki kısa uzantıları olan dendritler uyarıların alınmasını ve hücre gövdesine iletilme-
sini sağlar.
Akson, nöronun dendritinden daha uzun olan uzantısıdır. Hücre gövdesinden gelen impuls aksona ile-
tilir, akson boyunca ilerler. Akson, impulsu diğer nöronlara ya da tepki organlarına iletir. Akson, her bir
nöron için genellikle tektir. Bir aksonun boyu 1 mm olabildiği gibi bir metre de olabilir. Akson uçlarında
dallanmalar görülebilir. Normal bir akson, bu dallardan yüzlerce hatta binlerce içerebilir. Her bir dal, uya-
rıları alıcı bir hücreye aktaran sinaptik uç ile sonlanır. Sinaptik uçtaki dallanmaların çok olması, nöronun
etki alanını genişletir.
Aksonların üzeri glia hücrelerinden olan Schwann (şıvan)
hücreleriyle kaplıdır. Schwann hücreleri aksonu besler, korur,
onarır. Beyin, omurilik ve çizgili kasları uyaran nöronlarda Önemli !
Schwann hücreleri lipoprotein yapılı miyelin kılıfı oluşturur. İç Nöronun sentrozomu yoktur. Kural
organları ve düz kasları uyaran nöronlarda miyelin kılıf yoktur. olarak nöronlar özelleşmiş hücreler-
Akson üzerinde bulunan miyelin kılıf izolasyon sağlar. Bu neden- dir, bölünmezler. Ancak son yıllarda
le miyelinli aksonlarda impulsun iletim hızı, miyelinsiz akson- beynin hipokampüs bölümündeki sinir
lara göre daha yüksektir. Akson çapının artması ve miyelin kı- hücrelerinin bölünebildiği ve ergin
bireylerde bu bölgenin büyüdüğüne
lıfın bulunması, iletimi hızlandırır. Miyelin kılıf, akson boyunca dair çalışmalar yapılmıştır. Konu ile ilgili
kesintiye uğrar. Miyelinin kesintiye uğradığı noktalara Ranvier araştırmalar devam etmektedir.
(ranviyer) boğumu denir.

17