Page 6 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

İNSAN FİZYOLOJİSİ
Nöronlar görevlerine göre duyu nöronu, ara nöron ve motor nöron olmak üzere üç çeşittir:

1. Duyu nöronu: İç organlarından ve duyu organlarındaki reseptörlerden aldığı uyarıları merkezî sinir
sistemindeki beyin ve omuriliğe iletir. Bu nöronlara getirici nöronlar da denir. Örneğin elinize iğne battı-
ğında derideki reseptörler sayesinde duyu nöronu, uyarıyı elektrik sinyallerine dönüştürür. Bu sinyallerin
oluşturduğu duyusal girdi, önce omuriliğe sonra da beyne iletir.

2. Ara nöron: Merkezî sinir sisteminde yer alan nörondur. Beyin ve omurilik merkezî sinir sistemini oluş-
turur. Duyu nöronunun beyne getirdiği bilgiyi işler, anlamlandırır, oluşturduğu yanıtı motor nörona iletir.
Duyu nöronu ile motor nöronu arasında bağlantıyı sağladığından ara nörona bağlantı nöronu da denir.
Örneğin elinize iğne battığında acı hissinin oluşması ve “Elini çek!’’ emrinin verilmesi, ara nöron sayesinde
olur (Görsel 1.1.4).

Motor çıktı

İğne Duyusal girdi İğne

Görsel 1.1.4: Sinir sisteminde nöronların işleyişi

3. Motor nöron: İşlenmiş bilgi sonucu oluşan yanıtı motor çıktı olarak merkezî sinir sisteminden efektör
(tepki) organına götüren nörondur. Motor nöron impulsu kaslara, salgı bezine ya da başka bir nörona taşır
(Görsel 1.1.5). Motor nöronlara götürücü nöron da denir. Bu nöronun hücre gövdesi, merkezî sinir siste-
minde aksonları ise çevresel sinir sisteminde yer alır.

Önemli !
Dendritler sinyal Canlının çevresindeki ışık,
toplar sıcaklık, basınç ve kimyasal
Sinyal akış yönü maddeler gibi uyarıcı etkileri
alan duyu organlarındaki
özelleşmiş hücrelere reseptör
denir.

Ranvier boğumu

Miyelin kılıf
Sinyal akış yönü
Aksonlar sinyalleri Önemli !
iletir Merkezî sinir sisteminde de-
ğerlendirilen uyartılara tepki
oluşturan kas lifi ve salgı bezi
Kas lifi gibi organlara efektör organ
denir.

Görsel 1.1.5: Motor nörondan kas lifine impulsun iletimi
18