Page 5 - Biyoloji 12 | 2.Ünite
P. 5
Ekzergonik tepkimelerle açığa çıkan enerji, çeşitli metabolik faaliyetler-
de kullanılır. Gerçekleşmesi için enerjiye ihtiyaç duyulan bu çeşit tep-
kimelere endergonik tepkimeler denir. ATP, aynı hücrede hem üretilir
hem de tüketilir. ATP, yenilenebilen biyolojik bir enerji kaynağıdır.
Organik maddelere fosfat grubu eklenmesine fosforilasyon, fosfat
grubu koparılmasına ise defosforilasyon denir. ADP molekülüne bir
fosfat grubu eklenerek ATP sentezlenmesi fosforilasyona, ATP’den bir
fosfat grubu koparılarak ADP elde edilmesi defosforilasyona örnektir.
Fosforilasyon
ADP + P + Enerji ATP + H O
i 2
Defosforilasyon
ATP’nin yıkılıp yeniden sentezlenmesi ATP döngüsü olarak ifade edi-
lir. ATP döngüsü, endergonik ve ekzergonik tepkimeler arasında köprü
kuran çok önemli bir olaydır. Çünkü ekzergonik tepkimeler sonucu açı-
ğa çıkan enerji, endergonik tepkimelere enerji taşıma görevi üstlenen
ATP molekülü ile transfer edilir.
ATP enerjisi; sinirsel iletim, kas hareketleri, protein sentezi, aktif taşı-
ma, bölünme gibi hücresel olaylarda harcanır (Görsel 2.3).
Enerji dönüşüm olayları sırasında Güneş ışığındaki enerjinin tamamı
tutulamaz ya da aktarılamaz. Bir kısmı ısı enerjisi olarak dışarı verilir.
Bu nedenle enerji dönüşüm ve tüketim olaylarında mutlaka ısı enerjisi
açığa çıkar.
Hücrelerde ATP döngüsü, oldukça hızlı gerçekleşir. Örneğin çizgili kas
hücresi, bir saniyede yaklaşık on milyon ATP molekülünü tüketir ve ye-
niden üretir. ATP, endergonik ve ekzergonik tepkimeler arasında enerji
transferi sağlayan organik bir moleküldür. ATP bu özelliğiyle enerji ge-
rektiren metabolik olayların kesintisiz devam etmesini sağlar.
Görsel 2.3: ATP döngüsü
CANLILARDA 81
ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ
