Page 12 - Felsefe 11 | Çalışma Defteri 4

Çoktan Seçmeli

4. Bacon, insanlığa gerekenin bilimsel bir pratiğe dayanan 5. Gerçeği arayanın yaşamında bir kez tüm nesnelerden
yeni bir tutum ve yöntem bilgisi olduğunu düşünür. kuşku duyması gerekir. Çünkü duyular bizi birçok kez
Bacon’a göre önce doğayı deneyler aracılığıyla göz- yanıltmıştır. Matematik bilgisinde de aklımızı kullanır-
lemleyip verileri toplamamız, ardından ne bildiğimizi ken yanılmış olabildiğimizden onlardan da kuşkulan-
çözümlememiz ve sonunda da ulaştığımız en güvenilir malıyız. Her şey şüpheli iken tek şüphe edilemeyecek
doğrulara göre hareket etmemiz gerekir. Öne sürdüğü şey kendi şüphemizdir. Şüphe etmek düşünmektir,
bu “yeni mantık”, bu yeni düşünme yolu Aristotelesçi düşünmek demek var olmak demektir. Descartes bura-
dan hareketle felsefesinin temeline koyduğu başlangıç
tasımın (kıyasın) yerini alacaktır. Eski düşünme yön- doğrusu olan “Düşünüyorum, o hâlde varım.” sözüne
temleri doğa yasalarının gerçek bilgisini üretecek du- ulaşır.
rumda değildir. Bacon ancak yeni deneysel yöntemle
doğaya egemen olunabileceğini düşünmektedir. Ancak Descartes’ın “Felsefenin İlkeleri” isimli eserindeki
doğaya egemen olmak için önce onu iyice tanımak, bu ifadelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine
hangi nedensel yasalarla nasıl işlediğini iyice bir anla- ulaşılabilir?
mak gerekmektedir: “Bilgi güçtür, egemen olmaktır.” A) İnsan için her şey şüphelidir.
Fakat nedensel yasaların bilgisine ulaşmanın önünde B) Doğru bilgi elde edilemez.
bazı engeller bulunmaktadır. Bacon doğayı yorumla-
yarak açıklamaktan çok, ona ilişkin acele kestirimlerde C) Var olmak algılanmış olmaktır.
bulunmamıza yol açan yanlış kanı ve önyargılara dayalı D) İnsan önce var olur, sonra düşünür.
düşünceleri yani idolleri zihnin putları olarak adlandırır. E) İnsanın düşünmesi var oluşunun koşuludur.
İnsanoğlu doğayı kendi gerçekliği içinde kavrayıp ona
egemen olmak ve doğru bilgilere ulaşmak istiyorsa, ilk
yapması gereken şey, insan zihnine yer etmiş bu idol-
lerden bir an önce kurtulmalıdır.
Buna göre doğaya egemen olmak aşağıdakilerden
hangisi ile sağlanabilir?
A) Eski düşünme yöntemleri ile yeni yöntemleri
birleştirerek varlığın bilgisine ulaşmak
6. Ütopya filozofun tasarladığı hayali bir devlet modeli-
B) Varlığın mutlak bilgisine ulaşmak zor olsa da yeni dir. Thomas More dönemin İngiliz devletinin uygulama-
bilimsel yöntemin bunu sağlayacağına inanmak
larını beğenmeyerek bir ütopya yazmıştır. Bu eseri dö-
C) Akıl ilkelerine göre bilim yapıldığında doğaya ege- nemin siyasal yapısını eleştirmesi açısından önemlidir.
men olma yolunun açılacağının farkına varmak More, özel mülkiyetin her türlü mutsuzluğun kaynağı
olduğu fikrindedir. O, eserinde ütopya ismini verdiği bir
D) Yeni bilim anlayışının ilkeleriyle doğanın bilgisine ada ülkesi tasarlar; bu ülkede özel mülkiyet yoktur, sis-
ulaşmayı engelleyen kuruntuları yok saymak
tem eşitlikçi bir zihniyetle düzenlenmiştir. Adada yöne-
E) Olgular arasında var olan ilişkileri Tanrı’nın yasaları ticilerin halk tarafından seçilmesi gerektiğini belirten
ile çözümlemek More, demokratik ve sosyal bir devlet tasarlar.
Buna göre More‘un ütopya yazmasındaki temel
amaç aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Dönemin İngiltere’sini yeni baştan düzenlemek

B) Siyasal unsurların yanlış taraflarını ortaya çıkartmak
C) İnsanların daha refah içinde yaşamasını sağlamak
D) İçinde yaşadığı şartları eleştirerek ideal bir devleti
ortaya çıkartmak
E) Siyaset yapmanın zorluklarını ortaya koymak

ORTAÖĞRETİM 12 FELSEFE-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ