Page 18 - Felsefe 11 | Çalışma Defteri

Beceri Temelli

Aşağıda yer alan metni okuyarak soruları cevaplayınız.

18. yüzyıl-19. yüzyıl felsefesi, geleneksel düşünceye karşı aklı öne çıkaran bir fel-
sefedir. 15-17. yüzyılda bilimin ilerlemesi ve onun temelinde gerçekleşen felsefi
tartışmalar, insanı temele alan hümanist felsefe, bu bakış altında gelişen hukuk
felsefesi ve sanattaki gelişmeler insan ve toplumu birçok açıdan etkilemiştir.
Fransız İhtilali ve Sanayi İnkılabı’nın altında bu gelişmeler yatmaktadır.

“Fransız İhtilali”, sosyal yaşayıştaki eşitsizlik ve adaletsizlik, aydınlanmayla
oluşan özgürlük düşüncesi sonucu mutlak monarşinin yıkılması ve cumhuriyet
Fransız İhtilali
rejiminin kurulmasıyla oluşmuştur. Öte yandan İngiltere’de başlayan “Sanayi
Devrimi”, bilimsel ve teknolojik alandaki gelişmelerin ekonomik alana yansıması
sonucu oluşmuştur.

Bu iki büyük olaya 18. yüzyıl-19. yüzyıl filozof ve düşünürleri kayıtsız kalmamış-
tır. 15-17. yüzyıl düşünce ortamından da faydalanarak görüşleriyle bu dönem fel-
sefesini oluşturmuşlardır.

17. yüzyılda Locke, insan özgürlüğünü temel alan liberal bir anlayış sergilemiştir.
Ona göre insanlar doğal ortamda özgürce yaşamakta ve birine zarar veren zara-
ra uğrayan kişi tarafından orantılı şekilde cezalandırılmaktaydı. Ancak bireysel
Sanayi Devrimi
olarak adaletin sağlanmasında sıkıntı olduğu için insanlar toplumsal düzene ge-
çerek devleti kurdu. Haklarını devlete aktararak mutlu yaşamaya çalıştılar. Yasa-
ma, yürütme, yargı ayrımına da giden Locke; çoğulcu bir iradeyi benimsemiştir.
18. yüzyılda Montesquieu da güçler ayrılığı ilkesini savunur ve onu kuramsallaş-
tırır. Devlet biçimlerini tanımlar. Kant ise insan hakları üzerine düşünceler üret-
miş ve günümüz demokratik düzenin kurulmasında önemli katkılar sunmuştur.

Görüldüğü gibi 15-17. yüzyıl felsefesi her açıdan 18-19. yüzyılda yaşanan olayları
ve dönemin felsefesini etkilemiştir.

Locke

1) 18-19. yüzyıldaki gelişmeler hangi alanlarda olmuştur?
.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………...................................................................................................

2) 15-17. yüzyıldaki bilimsel ve felsefi gelişmelerin 18-19. yüzyıla etkisi hakkında neler söylenebilir?
...……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………................................................................................................
3) Kant’ın "Aklını kullanma cesaretini göster." sözünün hümanizm ile ilişkisi nasıl açıklanabilir? Değerlendiriniz.
.………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………….................................................................................................

ORTAÖĞRETİM 18 FELSEFE-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ