Page 15 - Felsefe 11 | Çalışma Defteri

Çoktan Seçmeli

7. “İnsan özgür doğar ama kendini zincire bağlanmış ola- 9. “Doğa, insanı iki egemen efendinin, haz ve acının hâ-
rak bulur.” diyen Rousseau, “Toplum Sözleşmesi” adlı kimiyeti altına yerleştirmiştir. Ne yapacağımızı gös-
eserinde insanın, devletin yasalarına itaat ederken terdikleri kadar ne yapmamız gerektiğini de yalnız
aynı zamanda birlikte özgür yaşamanın olanağını sor- onlar belirler. Bir yanda doğru ve yanlışın ölçütü, di-
gular. Bu sorunun çözümünü Rousseau bireyin kendi- ğer yanda neden ve sonuçlar zinciri onların hükmüne
sini bütün haklarıyla toplumun tümüne bağlamasında bağlanmıştır. Her yaptığımızda, her söylediğimizde ve
bulur. Bütünün iyiliğini göz önünde bulunduran bir her düşündüğümüzde bizi yönetirler. Haz ve acıdan
duyguyla ve siyasi bilinçle topluma bağlanan birey, kaçmak için sarf ettiğimiz her çaba, sadece onları gös-
kaybettiği doğal özgürlüğünün yerine yasal özgürlüğü termeye ve onaylamaya hizmet edecektir.”
koyabilecektir.
Bentham’a ait bu metinden hareketle aşağıdaki yar-
Buna göre Rousseau için bireyin özgürlüğü aşağıda- gılardan hangisine ulaşılabilir?
kilerden hangisiyle sağlanabilir? A) İnsanın etik varoluşu haz ve acıdan uzaklaşmasına

A) Doğa durumuna dönülmesiyle bağlıdır.
B) Genel iradeye bağlanmayla B) İnsan belirlenmiş bir doğaya sahip değildir.
C) İnsan davranışlarının temelinde haz ve acı vardır.
C) Kendi öz çıkarlarını gerçekleştirmesiyle D) İnsan özgürlüğünü, doğasından kaçmak için sarf
D) Devletin başlı başına bir amaç olmasıyla ettiği çabayla gerçekleştirecektir.
E) Bireyin temel haklarından vazgeçmesiyle E) İnsan eylemlerinde temel alınabilecek nesnel bir
ilke yoktur.

10. Comte felsefesinin çıkış noktası, onun meşhur üç hâl
kanunudur. Comte’a göre insanlık tarihi, bireyin geli-

şim tarihi ve insan bilgisinin her dalı üç evreden geç-
miştir: İlki teolojik evredir. Bu evrede doğal hadiseler
8. Birçoğumuz “özgürlük” veya “devlet” gibi kavramlara
sahibiz. Ancak bunlar dünyada görebildiğimiz, doku- doğaüstü güçlerin neticesi olarak kabul edilmiştir.
nabildiğimiz ya da koklayabildiğimiz şeyler değildir. İkinci evrede, yani metafizik evrede, doğaüstü güçler
Empirist filozof Locke, özgürlük gibi karmaşık fikirlerin yerine soyut kuvvetlerin doğal hadiselere sebep oldu-
bile, en nihayetinde, basit algı parçalarının bir araya ğuna inanılmıştır. Üçüncüsü pozitif evredir. Bu evrede
gelmesinden oluştuğunu iddia eder. insanlar hadiselerin biricik idare edici sebeplerini ara-
mak yerine gözlem ve akıl yürütme yardımıyla görü-
Buna göre empirizmin temel iddiası aşağıdakilerden nüşün kanunlarını keşfetmeye yönelmişlerdir. Pozitif
hangisidir? evrede, yani bilimsel evrede temel amaç, bize faydalı
olabilecek hadiselerin tespit edilmesidir.
A) Bilgi, duyu verilerinin aklın apriori kategorilerinde
şekillenmesi ile oluşur. Bu parçadan hareketle "üç hâl kanunu"nun aşağıdaki
B) Gerçeğin bilgisi akıl yürütme ve mantıksal çıkarım- süreçlerden hangisi ile ilişkisi kurulamaz?
larla oluşur. A) Olayların açıklanış şeklindeki değişim ile
C) Deneyimlerimizden elde ettiğimiz bilgiler yanıltıcı- B) İnsanlık tarihi ile
dır. C) Bilgi dallarının değişimi ile
D) Tüm bilgilerimizin kaynağı deneyimdir. D) Bireyin gelişim tarihi ile
E) Mutlak bilginin kaynağı akıldır. E) Bireyin ihtiyaçlarını giderme şekli ile

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 15 FELSEFE-11
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ