Page 13 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

10. Sınıf
TOPRAKLAR 113

Hidromorfik topraklar; taban su seviyesinin yük-
sek, drenajın da kötü olduğu sazlık ve bataklık alan-
larda oluşur. Tarıma elverişli olmayan bu topraklar;
devamlı veya uzun süre su altında olduğundan suyu
seven saz, ot ve kamışlarla kaplıdır (Görsel 1.131).

Görsel 1.131: Hidromorfik topraklar

Kalsimorfik topraklar, killi veya kireçli olup yumuşak kireç taşı ve killi kireç taşları üzerinde oluşur. Bu
topraklar, vertisoller ve rendzinalar olmak üzere ikiye ayrılır.
• Vertisoller: Özellikle eski göl tabanlarındaki killi anakaya üzerinde oluşur. Anakayanın killi olmasından
dolayı bünyesinde fazla miktarda kil bulunan bu topraklar kurak dönemde çatlar. Bu dönemde çatlaklar-
dan dökülen malzemeler, toprağın yağışla birlikte şişmesinden dolayı tekrar yüzeye çıkar. Bu nedenle bu
topraklara “dönen toprak” anlamına gelen vertisol adı verilmiştir (Görsel 1.132).
• Rendzinalar: Genellikle koyu renkte olup alt kısımları kireç yönünden zengin olan bu topraklar, yumuşak
kireç taşları üzerinde oluşur (Görsel 1.133).

Görsel 1.132: Vertisoller Görsel 1.133: Rendzinalar

UYGULAMA

Aşağıda özellikleri verilen toprakların hangi intrazonal toprak tipine ait olduğunu karşılarındaki noktalı
yerlere yazınız.

Toprağın Özelliği Toprak Türü
Su oranının fazla olduğu bataklık toprağıdır.
..................................
Kurak dönemde toprakta geniş çatlaklar oluşurken yağışlı dönemde ise toprak
suya doyduğu için şişer. ..................................
Toprağın üst kısmında tuz, soda, karbonat ve çeşitli sülfatların yoğun olarak bu-
lunduğu bir katman oluşur. Kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde görülür. ..................................
Yumuşak kireç taşları üzerinde oluşan ve genellikle koyu renkte olan topraktır.
..................................

113