Page 11 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

10. Sınıf
TOPRAKLAR 111

Çernozyom topraklar, orta kuşağın yarı nemli
alanlarında uzun boylu çayırlar altında oluşur. Sı-
caklığın düşük olması, zengin çayır örtüsünün yavaş
yavaş parçalanmasına neden olmakta bu durum da
toprağın organik madde yönünden zenginleşmesini
sağlamaktadır. Koyu renkli olduğu için bu toprakla-
ra kara topraklar da denir. İklim bölgelerinin soğuk
olması, bu topraklardan tarımdan çok hayvancılık
fa aliyetlerinde yararlanılmasına neden olmuştur
(Görsel 1.127).

Görsel 1.127: Çernozyom topraklar

Çöl toprakları, yıllık yağış miktarının az ve bitki
örtüsünün çok cılız olduğu çöl iklimine ait alanlar-
da oluşur. Çöl topraklarının en önemli özelliği ya-
ğış yetersizliğinden dolayı yıkanmanın az, şiddetli
buharlaşmadan dolayı da tuz ve kireç oranının faz-
la olmasıdır. Organik madde bakımından fakir olan
bu toprakların tarımsal değeri çok azdır. Fakat son
yıllarda modern sulama teknolojilerine bağlı olarak
bazı çöl topraklarında tarımsal faaliyetler görülmek-
tedir (Görsel 1.128).

Görsel 1.128: Nevada Çölü'nde oluşturulan tarım alanları (ABD)

Tundra toprakları, özellikle Kuzey Yarım Küre'de
tundra ikliminin etkili olduğu alanlarda görülür.
Kışın düşük sıcaklıktan dolayı donan, yazın da çö-
zünerek bataklık hâlini alan bu toprakların tarımsal
açıdan önemi çok azdır (Görsel 1.129).

Görsel 1.129: Tundra toprakları

UYGULAMA
Aşağıda verilen aylık ortalama sıcaklık ve yağış grafiğine bakarak soruları cevaplayınız.
Yağış (mm) Sıcaklık (°C)
30 Yanda verilen grafik hangi iklim tipine ait olabilir?
300
..................................................................................................
20 ..................................................................................................
200
Bu iklim bölgesine ait toprak çeşidini ve bu toprağın
10 oluşmasında hangi ayrışma türünün daha belirgin ol-
100
duğunu açıklayınız.
0 0 ...................................................................................................
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Kuala Lumpur / Malezya ...................................................................................................
111