Page 8 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

DOĞAL SİSTEMLER

Toprak oluşumu uzun bir zaman sürecinde gerçekleşir. Toprağın oluşabilmesi için ana kayanın çözünme-
si, çözünen malzeme üzerine bitki örtüsü ve canlıların yerleşmesi, yerleşen bu unsurların ayrışarak hu musa
dönüşmesi veya toprağa karışması gibi uzun soluklu faaliyetlere ihtiyaç vardır. Top rağın horizonlaşması ve
olgun hâle dönüşebilmesi için de binlerce yıllık bir zaman gereklidir. Sıcak ve nemli iklim bölgelerinde ana-
kaya kolay ayrıştığı için toprak oluşumu hızlı, kurak bölgelerde ise kimyasal çözünme yetersiz olduğu için
toprak oluşumu yavaş gerçekleşmektedir.

BİLGİ HAVUZU
Toprak oluşumu için en uygun özelliklere sahip yerler, nemli ve sıcak iklim bölge leridir. Yapılan araştır-
malara göre bu alanlarda dahi 40-50 santimetrelik bir toprak tabakasının oluşabilmesi için en az 20-25 bin
yıllık bir zamana ihtiyaç olduğu saptanmıştır.

UYGULAMA
Aşağıdaki şekilde bir arazide oluşan farklı toprak türleri gösterilmiştir. Buna göre verilen soruları ce-
vaplayınız.
Kumlu çakıllı topraklar

Taşlı topraklar

Alüvyal topraklar

Kireçli
orman toprakları

Kireçsiz asit
orman toprakları

Deniz

Hangi toprak türünün bulunduğu alanda toprak kalınlığı daha fazladır? Bu durumun nedenleri nelerdir?
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................

Yükselti değiştikçe ve denizlerden uzaklaştıkça toprak türlerinin değişmesinin nedenleri neler olabilir?
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................

Bulundukları yerler göz önüne alındığında hangi toprakların oluşumunda kimyasal ayrışma daha fazla-
dır? Bu durumun nedenlerini açıklayınız.

.......................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................

108