Page 32 - Coğrafya 10 | 1.Ünite

DOĞAL SİSTEMLER

Orta kuşağın karışık ormanları, orta kuşakta
ılıman okyanusal iklim bölgesinin doğal bitki örtü-
südür. Yıllık yağış miktarının 1000 mm’nin üzerin-
de ve her mevsimin yağışlı olduğu yerlerde görülen
bu ormanlar, kışın yaprağını döken geniş yapraklı
ağaçlarla yükselti ve karasallığa bağlı olarak ortaya
çıkan iğne yapraklı ağaçlardan oluşur (Görsel 1.161).
Orta kuşağın nemli alanları ile daha çok kıtaların
batı kıyılarında görülen bu ormanlar, tür çeşitlili-
ği bakımından yağmur ve muson ormanları kadar
zengin değildir.
Görsel 1.161: Orta kuşağın karışık ormanları

İğne yapraklı ormanlar, sert-karasal iklim böl-
gesinin yapraklarını dökmeyen ve soğuğa dayanıklı
ağaçlarından oluşur. 50°-60° enlemleri çevresinde
görülen bu ormanlara tayga ya da boreal ormanları
da denir (Görsel 1.162). Ağaçların iğne yapraklı olma-
sı düşük sıcaklığa uyum sağlayabilmesi içindir. Bu
ormanlarda en yaygın görülen ağaç türleri; göknar,
ladin ve sarıçamdır. Yeryüzünde çok geniş yer kap-
layan bu ormanların başlıca yayılış alanları; Kuzey
Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarının kuzey kesimleri
ile hemen hemen her iklim bölgesinde yer alan dağ-
lık alanların yüksek kesimleridir.
Görsel 1.162: İğne yapraklı ormanlar

Çalı Formasyonu
İklim, toprak ve yeryüzü şekilleri gibi koşulların ağaç yetişmesine uygun olmadığı yerlerde veya orman-
ların tahrip edildiği alanlarda ortaya çıkan kısa boylu ağaççıklardan oluşan bitki topluluğudur. Tahrip edilen
bazı orman alanları kendini yenileyebilirken bazıları yerini bodur ağaççıklardan oluşan bitki topluluğuna
bırakır. Bir bölgede oluşan başlıca çalı toplulukları şunlardır:

Yazların sıcak ve kurak, kışların ılık ve yağışlı geç-
tiği Akdeniz iklimine ait bitki örtüsü olan maki, bo-
dur ağaç ve çalılardan oluşur (Görsel 1.163). Kışların
kısa ve ılık olması bu bölgede daima yeşil, yaprak-
larını dökmeyen bitkilerin oluşmasını sağlamıştır.
Uzun süren yaz kuraklığı karşısında yaşanabilecek
su kaybının önlenmesi amacıyla makiler; kalın, sert
ve tüylü yaprak özelliklerinin yanı sıra derin bir kök
sistemine sahiptir. Başlıca maki türleri; sandal, zak-
kum, defne, yaban mersini, yabani zeytin, sakız, me-
nengiç, keçiboynuzu, kermez meşesi, kocayemiş ve
akçakesmedir. Makiler, orta kuşakta 30°-40° enlem-
leri çevresinde yer alan deniz kenarlarında yaygın
olarak görülür. Görsel 1.163: Maki bitki topluluğu

132