Page 37 - Coğrafya 10 | 2.Ünite

10. Sınıf
GÖÇ

Hazırlık Soruları
1. Çevrenizdeki insanlardan duyduğunuz göçe ait bilgiler varsa arkadaşlarınızla paylaşınız.

A GÖÇLER VE GÖÇLERİN NEDENLERİ
İnsanların herhangi bir sebepten dolayı yaşadıkları yeri terk ederek başka bir yere kalıcı şekilde yerleşme-
sine ya da geçici şekilde yer değiştirmesine göç denir. Bu değişim; kıtalar arası, ülkeler arası, bölgeler arası,
kır dan şehre veya şehirden kıra doğru gerçekleşebilir. Günümüzde dünya nüfusunun dağılışında geçmişte
meydana gelen büyük göçlerin önemli etkisi olmuştur.
Geçmiş dönemlerde göçebe yaşam tarzının etkisiyle sürekli göç etmek zorunda kalan insanlar, günümüz-
de farklı sebeplerden dolayı göç etmektedir (Şema 2.3).

GÖÇLERİN NEDENLERİ

Doğal Nedenler Siyasi Nedenler Ekonomik Nedenler Sosyal / Kişisel
Nedenler

• İklime bağlı nedenler • Savaşlar • İş imkânları • Eğitim
• Erozyon • Mübadele • Doğal zenginlikler • Dinî nedenler
• Su kıtlığı • Siyasi baskılar • Gelir dengesizliği • Kültürel farklılıklar
• Toprağın verimsizleşmesi • Sınır değişleri • Toprakların miras yo- • Sağlık
• Deprem • İç karışıklıklar luyla parçalanması • Daha iyi yaşam tercihi
• Geçim sıkıntısı
• Sel
• Çığ
• Heyelan
• Volkanik patlama
• Tsunami
• Yangın

Şema 2.3: Göçlerin nedenleri
Göç olayı ne şekilde meydana gelirse gelsin bun-
da itici ve çekici faktörler etkili olmaktadır. İnsanları
göçe zorlayan etkenler itici; daha iyi yaşam koşulları,
eğitim ve sağlık gibi hizmetler de çekici faktörlere
örnek verilebilir. Nüfusun göç hareketi çeşitli şekil-
lerde sınıflandırılabilir.
Sürekliliğine göre göçler, geçici ve kalıcı göç-
ler olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşir. Geçici
göçler tarım, hayvancılık, inşaat ve turizm gibi fa a-
liyetlere bağlı olarak (Gör sel 2.25); kalıcı göçler ise
yaşanılan yerin geri dönmemek üzere terk edilmesi
sonucu gerçekleşir. Görsel 2.25: Çin'de mevsimlik bir göç
Sınır geçme durumuna göre göçler, iç ve dış göçler olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşir. Ülke içinde
olan göçe iç göç, ülke dışına doğru olan göçe de dış göç (uluslararası göç) denir. İç göçler; kırdan kıra, kırdan
şehre, şehirden şehre veya şehirden kıra doğru gerçekleşmektedir.
Göçler, isteğe bağlı olabileceği gibi zorunlu da olabilir. İsteğe bağlı göçler, daha çok ekonomik nedenle-
re bağlı olarak ve insanların kendi kararıyla gerçekleşir. Zorunlu göçler ise savaş, siyasi baskı, can güvenliği
ve doğada meydana gelen afetler gibi zorlayıcı etkenler sonucu meydana gelir. Bazen zorunlu göçler, toplu
sürgünlere dönüşerek binlerce masum insanın ölümüne yol açabilmektedir. Örneğin Stalin'in (Sovyet devlet
adamı) emri ile binlerce Ahıska ve Kırım Türk'ü Sibirya ve Orta Asya'ya sürgün edilmiştir (1944). Benzer şe-
kilde 1989 yılında dönemin Bulgaristan Hükûmeti'nin uyguladığı baskılar sonucu Bulgaristan'da yaşayan yüz
binlerce Türk ülkemize göç etmiştir.

193