Page 6 - Coğrafya 10 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

%50,45 %49,55
Erkek Kadın
Cinsiyet yapısı, en genel anlamıyla nüfusun kadın ve erkek
nüfus olarak dağılımıdır. Çoğu ülkede kadın ve erkek nüfusun
birbirine yakın değerlerde olduğu görülür. 2015 yılı dünya nüfus
verilerine göre toplam nüfusun %50,45'i erkek, %49,55'i de ka-
dınlardan oluşur (Grafik 2.1). Ancak yoğun göç olayının yaşandı-
ğı yerlerde cinsiyet dağılımında oransal olarak büyük farklılıklar
görülebilir. Göç olayına genelde erkekler katıldığı için göç veren
yerlerde kadın nüfus, göç alan yerlerde ise erkek nüfus oranının
fazla olma ihtimali yüksektir.
(Yaşam Süresi)
100 Grafik 2.1: Dünya nüfusunun cinsiyet oranı
90 (Dünya Bankası, 2015)
84
80 72
70 Ortalama yaşam süresi, ülkelerin sağlıktaki seviyeleri ile
59
60 doğrudan ilişkili ve gelişmişliğin göstergelerinden biridir.
50
40 Dünyadaki ortalama yaşam süresi 2015 yılı Birleşmiş Mil-
30 letler verilerine göre 72 yıldır. Gelişmiş bir ülke olan Japon-
20 ya'da ortalama yaşam süresinin 84 yıl, az gelişmiş bir ülke
10
0 olan Nijer'de ise 59 yıl olduğu görülmektedir (Grafik 2.2).
Japonya Dünya Nijer
Grafik 2.2: Ortalama yaşam süreleri (Dünya Bankası, 2015)

Nüfusun yaş gruplarına dağılımı, genel
olarak üç gruba ayrılır. 0-14 yaş grubu çocuk %27 0-14 yaş
nüfus, 15-64 yaş grubu yetişkin nüfus, 65+
yaş grubu ise yaşlı nüfus olarak ifade edilir
(Grafik 2.3). Ülkelerdeki aktif nüfus oranının
önemi; nüfusun aile tipleri, nüfus hareketle-
ri ve iş gücü kapasitesi gibi özellik lerin yanı %65 15-64 yaş
sıra eğitim, sağlık, gıda vb. alan larda tüketi-
me bağlı olarak ticari hareketlili ği en fazla
etkileyen yaş grubu olmasından kaynaklan-
maktadır. 0-14 yaş aralığındaki nüfus ile 65 %8
yaş üzeri nüfusa bağımlı nüfus denir. Geliş- 65+ yaş
miş ülkelerde yaşlı nüfus olarak tabir edilen Grafik 2.3: Dünya nüfusunun yaş gruplarına dağılımı (BM, 2015)
65 yaş üzeri nüfus, gelişmemiş ülkelerde ise
çocuk nüfus olarak tabir edilen 0-14 yaş grubu oransal olarak fazladır.
Okuryazar oranı, ülke kalkınmasında etkili olan bir başka faktördür. İyi eğitim görmüş nitelikli iş gücü,
günümüz dünyasında büyük önem taşımaktadır. Bir ülke nüfusuna ait okuryazar oranının yüksek olması ge-
lişmişlik ölçütleri arasında değerlendirilmek-
(%)
tedir. Dolayısıyla günümüzde gelişmiş ülkelere (%) 100
bakıldığında eğitim-öğretim çağındaki nüfusa 100 86 95
ait okuryazar oranının oldukça yüksek olduğu 80
görülür. ABD, Japonya ve Avrupa ülkelerinde
okuma yazma oranı %100'e yakınken Mali, Çad, 60
Somali ve Tanzanya gibi ülkelerde ise bu oran
%50'nin altına düşmektedir (Grafik 2.4). Ayrıca 40 26 33
eğitim seviyesi yüksek olan ülkeler, sahip oldu- 20
ğu nitelikli iş gücü sayesinde bilgi ve teknolojiyi
de ileri düzeyde kullanabilmektedir. Bu tür ül- 0
kelerin kalkınmasında genç ve nitelikli iş gücü- Dünya Çad Mali Polonya Endonezya
nün fazlalığı önemli rol oynamaktadır. Grafik 2.4: Okuma çağındaki nüfusun okuryazarlık oranları (BM, 2015)

162