Page 7 - Coğrafya 10 | 2.Ünite

10. Sınıf
NÜFUS

Doğum ve ölüm oranları, nüfus sayımlarıyla elde edilebilen bir başka nüfus özelliğidir. Dünya genelinde
bir yıl içinde meydana gelen doğum sayısının toplam nüfusa oranına doğum oranı denir. Benzer şekilde bir
yıl içinde meydana gelen ölüm sayısının toplam nüfusa oranına da ölüm oranı denir. Gelişmiş ülkelerde do-
ğum ve ölüm oranları azken gelişmemiş ülkelerde bu iki oranın da yüksek olduğu dikkat çekmektedir. 2015
yılı itibarıyla dünya doğum oranlarına ait ortalama ‰19,6, ölüm oranlarına ait ortalama ise ‰7,7 olarak tespit
edilmiştir. Dolayısıyla dünya genelinde doğumlar ölümlerden fazla olduğu için dünya nüfusu artmaktadır.

UYGULAMA

Aşağıdaki tabloda bazı ülkelerin 2015 yılına ait doğum ve ölüm oranları gösterilmiştir. Verilen örnekteki
gibi ülkelerin doğal nüfus artış hızlarını hesaplayarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Ülkeler Doğum Oranı (‰) Ölüm Oranı (‰) Doğal Nüfus Artış Hızı (‰)
Liberya 35,8 8,8
Japonya 8,4 9,9
İtalya 8,6 10,2

Singapur 9,3 4,7 4,6
Honduras 23 4,8
Tabloda verilen doğal nüfus artışlarına göre hangi ülkelerin nüfusları azalmaktadır?

...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................

Liberya ve Honduras'taki ölüm oranının İtalya ve Japonya'ya göre daha az olması nasıl açık lanabilir?
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................

Tablodaki veriler göz önünde bulundurulduğunda hangi ülkenin diğerlerine göre daha gelişmiş
olduğu söylenebilir?
...................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................

Nüfus artış oranı, doğum ve ölüm oranları arasındaki farkı ifade eder. Doğum oranlarının ölüm oran-
larından fazla olması nüfusun artmasına, az olması da nüfusun azalmasına neden olmaktadır. Doğumların
ölümlerden fazla olması sonucu meydana gelen nüfus artışına doğal nüfus artışı denir. Doğal nüfus artışına
ek olarak göçlerin etkisiyle meydana gelen nüfus artışına da gerçek nüfus artışı denir.
Bir ülkedeki nüfus artış hızının olumlu ve olumsuz sonuçları olabilmektedir. Örneğin nüfus artış hızının
yüksek olduğu bir ülke olan Somali'de beslenme, sağlık, barınma ve eğitim gibi hizmetlere duyulan ihtiyaç
daha fazladır. Bu durum, devletin demografik yatı-
rımlara ağırlık vermesini zorunlu kılmaktadır. Hızla
artan nüfus, işsizliğin yükselmesine bu da insanların
göç etmesine neden olabilir. Ayrıca ülkede kişi ba-
şına düşen millî gelir azalırken doğal kaynaklar da
hızla tükenmeye başlar (Görsel 2.2). Bunların yanı
sıra Somali'de nüfus artış hızının fazla olması, bazı
olumlu sonuçları da beraberinde getirir. Örneğin iş
gücünün fazla olduğu ülkede işverenler çok düşük
ücretlere işçi çalıştırabilmektedir. Temel ihtiyaçlara
gereksinim fazla olduğundan mal ve hizmetlere olan
talep de artar. Bu talebi karşılayabilmek için üretim-
de artış gözlenir. Genç ve dinamik nüfusun fazla ol-
ması ülkenin savunma gücüne de katkı sağlar. Görsel 2.2: Somali'de artan nüfusa karşılık su kaynakları yeter-
siz kalmaktadır.

163