Page 11 - Coğrafya 10 | 2.Ünite

10. Sınıf
NÜFUS

Birinci Sıçrama Dönemi: Yaklaşık 1 milyon yıl
önce insanın çeşitli aletleri icat etmesiyle başlamış-
tır. Geliştirdiği bu aletler sayesinde insan, avcılık ya-
parak besin ihtiyaçlarını temin etmiş; aynı zamanda
vahşi hayvanlardan da korunmuştur (Görsel 2.5).
Bu dönemdeki gelişmeler, insan ömrünün uza-
masında dolayısıyla nüfus artışına yönelik bir sıçra-
ma döneminin yaşanmasında etkili olmuştur.

Görsel 2.5: Avcılıkta kullanılan ve taştan yapılan aletler

İkinci Sıçrama Dönemi: Yaklaşık 10 000 yıl önce
yerleşik hayata geçen insanlar, hayvanları evcilleş-
tirmiş ve tarımla uğraşmışlardır (Görsel 2.6). Gıda
ihtiyaçlarının yürütülen tarımsal faaliyetlerle karşı-
landığı bu dönemde daha düzenli beslenme ve hayat
şartları oluşmuştur. İnsanların hayat standartlarına
olumlu etki yapan bu gelişme ile dünya nüfusunda
ikinci sıçrama dönemi yaşanmıştır.

Görsel 2.6: Eski bir yerleşim yeri kalıntısı (Çatalhöyük / Konya)

Üçüncü Sıçrama Dönemi: Sanayi Devrimi'yle
beraber meydana gelmiştir. Tıpta ilerlemeler sağ-
lanmış, beslenme ve sağlık koşullarının gelişme-
siyle insanın yaşam standartları yükselmiştir. Bu
durum, nüfusun kayda değer bir artış göster mesini
sağlamıştır. İlk olarak Avrupa'da ortaya çıkan Sana-
yi Devrimi, bu kıtada önemli oranda nüfus artışını
da beraberinde getirmiştir (Görsel 2.7). Avrupa ve
Kuzey Amerika'da 1800'den itibaren gelişen yaşam
koşulları, diğer kıtalara çok daha geç bir zamanda
ulaşabilmiştir.
Görsel 2.7: Fabrikalarda çalışan çocuk işçiler

20. yüzyıl, dünya nüfusunun insanlık tarihindeki en büyük artışına sahne olmuştur. 1900 yılında yaklaşık
1,5 milyar olan dünya nüfusu günümüzde 7,5 milyara ulaşmıştır. Nüfusun gelişim seyrine bağlı olarak yapılan
hesaplamalar, dünya nüfusuna ait artış hızının 1970'lerden itibaren düştüğünü gös termektedir. Nüfus artış
hızı 1970 itibarıyla yıllık %2'nin üzerinden yavaş yavaş düşmeye başlamış, 2010'da %1 civarında olan bu hızın
2050'ye gelindiğinde ise %0,5 düzeyine düşeceği tahmin edilmektedir. Buna rağmen dünya nüfusu artmak-
tadır. Örneğin 2016 yılında bir önceki yıla göre dünya nüfusu yaklaşık 83 milyon kişi artmıştır. 21. yüzyılın
ortalarında ise bu artışın 40 milyona gerilemesi beklenmektedir. Mevcut nüfus artış hızı korunduğu takdirde
dünya nüfusunun 2030'lara doğru 8 milya ra, 2050'de ise 9 milyara ulaşacağı tahmin edilmektedir.

167