Page 14 - Coğrafya 10 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

Beşerî Faktörler
Tarihî Faktörler: Tarihsel süreçte ilk yerleşmele-
rin bulunduğu alanların büyük bir kısmı, günümüz-
de de nüfusun yoğunlaştığı yerler olarak dikkat çek-
mektedir. Böyle bir durumun ortaya çıkmasında dinî
ve kültürel unsurların bu bölgelerde toplanmasının
büyük payı vardır. Nil, Mezopotamya, Hint ve Çin
medeniyetlerinin ortaya çıktığı alanlarda bugün de
nüfusun yoğunlaştığı görülebilir (Görsel 2.14).

Görsel 2.14: Bağdat / Irak

Tarım: İnsanların yerleşik hayata geçmelerinde
etkili bir faktör olan tarım, icra edildiği alanların sık
nüfuslu olmasını sağlamıştır. Bu bakımdan Güney
Avrupa, Mezopotamya Ovası, Mısır Deltası, Hin-
distan, Çin, Brezilya ve Arjantin tarımsal faaliyetler
sayesinde nüfusun yoğunlaştığı yerlere örnek veri-
lebilir (Görsel 2.15). Yeryüzü şekilleriyle iklime bağlı
nedenlerin tarımsal faaliyetleri sınırlandırdığı alan-
larda ise nüfus seyrekleşmektedir.

Görsel 2.15: Vineyard / Fransa

Sanayi: Sanayi Devrimi'nden sonra sanayi bölge-
lerine doğru başlayan göç hareketleri bugün de
devam etmektedir. Günümüzde genellikle sanayi-
nin etkili olduğu bölgelerde nüfusun yoğunlaştı-
ğı görülür. Bu durumun ortaya çıkmasında sanayi
sektöründe iş gücüne duyulan ihtiyacın fazla ve bu
alanlarda yaşam standartlarının üst seviyede olması
etkili olmuştur. Sanayinin et kisiyle nüfusun yoğun-
laştığı bölgelere Batı Avrupa, Doğu Asya ve Kuzey
Amerika'nın doğusu ör nek verilebilir (Görsel 2.16).

Görsel 2.16: New York (Niv York) / ABD
Madencilik: Nüfusun dağılışını etkileyen faktör-
lerden bir diğeri sanayiyle birlikte önemi daha da
artan madencilik faaliyetidir. Bir bölgede ekonomik
değeri yüksek olan madenin yeterli miktarda bulun-
ması, o madeni çıkarma ve işleme faaliyetlerine bağlı
olarak nüfusun dağılışını etkiler. Bu da bölgede hız-
lı bir nüfus artışını beraberinde getirir. Almanya’nın
Ruhr Bölgesi ile ABD'nin Apalaş Dağları kömürün,
Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Johannes burg (Cohe-
nesburg) şehri de elmas ve altının yoğun olarak çıka-
rıldığı yerler olmasından dolayı sık nüfuslu alanlara
örnek verilebilir (Görsel 2.17).
Görsel 2.17: Johannesburg / Güney Afrika Cumhuriyeti

170