Page 45 - Coğrafya 11 | 3.Ünite

KÜRESELLEŞEN DÜNYA 11. Sınıf

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC); 10-14 Eylül 1960’da Bağdat Konferansı’nda İran, Irak, Kuveyt,
Suudi Arabistan ve Venezuela’nın imzaladığı anlaşmayla kurulan ekonomik bir örgüttür (Görsel 3.43). Örgüt;
1961-1975 yılları arasında Katar, Endonezya, Libya, Birleşik Arap Emir likleri, Cezayir, Nijerya, Ekvador ve Ga-
bon’un da katılımıyla dünya petrollerinin %85’ini üreten bir konuma gelmiştir. Angola 2007, Ekvator Ginesi
2017 yılında OPEC’e katılırken Endonezya ise 30 Kasım 2016’da ilgili kuruluştan ayrılmıştır. 14 üyeye sahip
olan ve ilk beş yıl Cenevre’de (İsveç) bulunan OPEC merkezi, daha sonra Viyana’ya (Avusturya) taşınmıştır.

OPEC’in amacı; petrol fiyatları nı belirlemenin
yanı sıra üye ülke lerin petrol politikalarını koordine
etmek, verimli, ekonomik ve dü zenli üretimi sağla-
maktır. Dünya petrol üretiminin denetimini elin de
bulunduran OPEC ülkeleri, ham petrol rezervlerinin
üçte ikisine, doğal gaz rezervlerinin ise üçte birine
sahiptir.

Görsel 3.43: Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) amblemi

BİLGİ HAVUZU

Dünya petrol üretiminin %40’ını karşılayan ve petrol ihracatçısı olan OPEC ülkeleri, ilgili enerjiyi ithal
eden Türki ye’yi ekonomik anlamda doğrudan etkile mektedir. Bu durum, OPEC’in fiyat istikrarı sağlamak
için üretimi azaltma veya artırmaya dönük faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca OPEC ile Türkiye
arasındaki ilişkilerin diğer bir yönü OPEC Uluslararası Kalkınma Fonu (OFID) tarafından ülkemize sağlanan
kredilerdir. Buna yönelik OFID ile imzalanan anlaşma kapsamında Türkiye’ye İstanbul-Ankara Demir Yolu
Geliştirme Projesi için 36,8 milyon dolarlık kredi verilmiştir.

G-20 (Group of 20); dünyanın bazı bölgelerinde yaşanan finansal krizlere bağlı olarak 1999 yılında ABD ve
Kanada Maliye bakanları nın öncülüğünde Washington’da kurulmuştur. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin
oluşturduğu ve küresel ekonomik kararların alındığı bir platform olan G-20, uluslararası ekonomik iş birliği-
ni artırmayı hedeflemektedir. G-20 ülkeleri seçilirken finans, jeostratejik konum, nüfus, bulunulan bölgede
önemli olma durumu gibi faktörler gözetilmiştir. G-20 üyeleri; Türkiye, ABD, İngiltere, Rusya, Japonya, Ka-
nada, Almanya, Fransa, İtalya, Avust ralya, Brezilya, Arjantin, Hindistan, Çin, Endonezya, Meksika, Suudi Ara-
bistan, Güney Afrika, Güney Kore ile AB Komisyonu ve AB Konseyi üyeleri şeklinde sıralanabilir. Üye ülkeler,
dünyada üretilen bütün mal ve hiz metlerin parasal değerinin yaklaşık %85’ine, küresel ticaretin de %75’ine
sahip durumdadır. Dünya nüfusunun yaklaşık üçte ikisi G-20 ülkelerinde yaşamaktadır.
G-20 ülkelerinin liderleri, her yıl çeşitli platformlarda bir araya gelir. Buna ek olarak maliyeden sorumlu
bakanlar ve Merkez Bankası yö neticileri; yıl boyunca
küresel ekonomiyi güçlen dirme, uluslararası finans
kurumları ile finansal düzenlemeyi geliştirme gibi
konuları gö rüşmek üzere düzenli olarak toplanır.
Zirvenin ana gündem maddesi ekonomi olmakla be-
raber dünyadaki siyasi ve diplomatik ge lişmeler de
ilgili toplantılarda görüşülmektedir.
Türkiye, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri
kapsayan temsil niteliği yüksek yapısıyla G-20’nin
çalışmalarına aktif katkı sağlamaktadır. Platformun
kurucu üyelerinden olan Tür kiye, 15 Kasım 2015’te
yapılan küresel ekonomiye ve siyasete yön veren li-
derlerin bir araya geldiği 10. Zirve’ye ev sahipliği yap-
mıştır (Görsel 3.44). Görsel 3.44: Türkiye’de yapılan G-20 Zirvesi’nin logosu

203