Page 27 - Coğrafya 12 | 1.Ünite

saat
Çölleşme

Küresel iklim değişiminin önemli etkilerinden birisi mevcut iklim kuşaklarının kaymasıdır. Bu durum,
insanlar ve diğer tüm canlıların alıştıkları ortam şartlarının değişmesi anlamına gelmektedir. Yağış dağı-
lışındaki değişim nedeniyle bazı bölgelerde yağış miktarlarında geçmişe göre azalmalar görülmeye baş-
lanmıştır. Sıcaklık artışı ve yağış miktarlarında düşme olarak adlandırılan kuraklık çölleşme tehlikesini
beraberinde getirmektedir.

Çölleşme; kurak, yarı-kurak iklim bölgelerinde arazinin yağış alma, su tutma kapasitesinin azalması ve
doğal bitki örtüsünün tahrip olarak toprak erozyonunun yaşanmasıdır. Kısacası çölleşme, toprağın susuz-
laşması ve çoraklaşmasıdır.

Çölleşmenin Nedenleri

1. İklim değişikliği sonucu yaşanan kuraklık
2. Bitki örtüsünün tahrip edilmesi
3. Nüfus artışı ve su kaynaklarının fazla tüketimi
4. Yanlış tarım ve sulama uygulamaları
5. Aşırı otlatma

Çölleşme sonucunda su kaynaklarının kuruması, bitki
örtüsünün tahribi, erozyon ve biyoçeşitliliğin azalması
gibi doğal ortamdaki bozulmanın yanında yaşam kalite-
sinin düşmesi, kıtlık ve göç gibi sosyoekonomik sorun-
lar da ortaya çıkar (Görsel 2.13).
Günümüzde 250 milyon insan çölleşmeden etkilenirken Görsel 2.13: Kuzey Nijerya’da çölleşme açlık ve
1 milyar kişi de çölleşme riski altındadır. yoksulluğa yol açmaktadır.

Çölleşmeyi Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler

Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımının benimsenmesi, beşerî ve ekonomik faaliyetlerin doğal or-
tamla uyumlu olarak planlanması ve doğru arazi kullanım yöntemlerinin seçilmesi çölleşmenin etkilerini en
aza indirebilecek temel ilkelerdir. Çölleşmenin önlenmesi için yapılabileceklerin bazıları şunlardır:

1. Doğal kaynakların israf edilmeden kullanılması
2. Bilimsel ölçütlere göre arazi kullanım planlarının yapılması
3. Çölleşme ile mücadelede yerel halkın sürece dâhil edilmesi
4. Su kaynaklarının korunması
5. Bitki örtüsünün korunması ve ağaçlandırma çalışmalarının yapılması
6. Bölge şartlarına uygun tarım ürünlerinin tercih edilmesi

7. Aşırı ve yanlış sulamanın önüne geçilerek damla sulama gibi yöntemlerin tercih edilmesi
8. Mera ve otlakların aşırı otlatmaya karşı korunması

Damla sulama yöntemiyle yaklaşık %50 su tasarrufu sağlanır.
Tarımda kullanılacak suyun bir boruyla taşınıp bitkinin kök böl-
gesine damlalar hâlinde verilmesine damla sulama adı verilir.

37